Jakie badania należy zlecić przy podejrzeniu niedoboru odporności? W jaki sposób ocenić obecność swoistych przeciwciał (u dzieci nieszczepionych i szczepionych)?

Według Europejskiego Towarzystwa Niedoborów Odporności (ESID) u pacjentów z nawracającymi zakażeniami układu oddechowego w pierwszej kolejności należy wykonać morfologię krwi z rozmazem oraz oznaczyć stężenia immunoglobulin w głównych klasach: IgA, IgG, IgM. Morfologię krwi z rozmazem warto zlecić jako badanie przesiewowe, wykluczające różne poważne przyczyny nawracających infekcji: niedokrwistość i inne choroby hematologiczne oraz niedobory odporności wynikające z dysfunkcji komórek fagocytujących. Natomiast stężenia immunoglobulin podstawowych klas (IgA, IgM, IgG) stanowią podstawowe badanie przesiewowe w kierunku zaburzeń odporności humoralnej.

Aby sprawdzić odpowiedź swoistą, można również oznaczyć stężenie przeciwciał przeciwko antygenom szczepionkowym. Niestety to badanie nie jest powszechnie wykonywane. Można się posiłkować oznaczeniem stężenia przeciwciał przeciwko WZW typu B. Inną metodą jest oznaczenie przeciwciał poszczepiennych przeciwko krztuścowi lub błonicy (można je wykonać w większości wojewódzkich stacji Sanepid).

Warto również pamiętać, że przyczyną wtórnego niedoboru odporności może być zakażenie HIV. Doświadczenie uczy, iż pediatrzy często zapominają o możliwości wertykalnego zakażenia HIV, uznając je jedynie za chorobę dotyczącą dorosłych. Tymczasem badanie to jest stosunkowo tanie (koszt ok. 30 zł), a w Polsce w dalszym ciągu nie weszło ono do standardu badań przesiewowych u kobiet planujących ciążę lub będących w ciąży. (2013, 2014)  

Piśmiennictwo

1. de Vries E.: Patient-centred screening for primary immunodeficiency: a multi-stage diagnostic protocol designed for non-immunologists. Clin. Exp. Immunol., 2006; 145: 204–214
2. Feleszko W., Grzela K., Wójtowicz A.: An approach to the patient with recurrent respiratory tract infections. Standardy Medyczne, 2009; 6: 10–17