Czy u dziecka z ostrym zapaleniem ucha środkowego rozpoznanym przez laryngologa, bez objawów infekcyjnego zapalenia górnych dróg oddechowych należy wprowadzić antybiotykoterapię? Kiedy można przyjąć strategię wyczekującą i odroczyć podanie antybiotyku?

Rozpoznanie OZUŚ ustala się na podstawie wyniku badania otoskopowego, a więc po stwierdzeniu typowych objawów, takich jak uwypuklenie i zaczerwienienie błony bębenkowej. Zapaleniu ucha często towarzyszą objawy infekcyjnego zapalenia górnych dróg oddechowych, ale nie stanowią one podstawy rozpoznania. U niemowląt, szczególnie kilkumiesięcznych, objawy te są zwykle słabo wyrażone i trudno się nimi sugerować. U dzieci ≤6. miesiąca życia rozpoznanie OZUŚ stanowi wskazanie do antybiotykoterapii, natomiast u starszego dziecka z zapaleniem ucha o łagodnym przebiegu można zlecić leczenie objawowe, a antybiotyk wprowadzić, jeśli objawy nie ustąpią. W wytycznych polskich i holenderskich zaleca się strategię wyczekującą, polegającą na podawaniu leków przeciwbólowych (paracetamol lub ibuprofen) wszystkim dzieciom po 6. miesiącu życia z objawami łagodnie przebiegającego OZUŚ, tzn. z gorączką <38°C, bez wymiotów, z jednostronnym zapaleniem ucha bez wycieku. U dzieci do 2. roku życia okres wyczekiwania na poprawę powinien wynosić 24 godziny, a u dzieci starszych 48–72 godzin. Wytyczne amerykańskie zalecają stosowanie strategii wyczekującej u dzieci w wieku 6–24 miesięcy z jednostronnym OZUŚ o lekkim przebiegu oraz u dzieci >2. roku życia z obu- lub jednostronnym OZUŚ o łagodnym przebiegu. (luty 2014 aktualizacja)

Piśmiennictwo

1. Hassmann-Poznańska E. (red.): Otoskopia w praktyce pediatry i lekarza rodzinnego. Kraków, Medycyna Praktyczna, 2007
2. Hryniewicz W., Ozorowski T., Radzikowski A. i wsp.: Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków. Warszawa, Narodowy Instytut Leków, 2010
3. American Academy of Pediatrics and American Academy of Family Physicians: Diagnosis and management of acute otitis media. Pediatrics, 2004; 113: 1451–1465
4. Appelman C.L.M., van Balen F.A.M., van de Lisdonk E.H. i wsp.: NHG practice guideline ‘Acute otitis media’ (July 1999), http://www.hovumc.nl/docs/int/guidelines/Otitis%20Media.pdf  
5. PRODIGY guidance: otitis media acute. 2004. http://www.cks.nhs.uk/clinical_knowledge/clinical_topics/previous_version/otitis_media_acute.pdf
6.  Lieberthal A.S., Carroll A.E., Chonmaitree T. i wsp.: The diagnosis and management of acute otitis media. Pediatrics, 2013; 131: e964–e999