Czy można wiarygodnie ocenić wielkość migdałka gardłowego na podstawie badania palcem?

Badanie nosowej części gardła pozwala m.in. ocenić wielkość migdałka gardłowego. Jego podstawą jest ocena zmian w nosogardle (nie zawsze jest to tkanka limfatyczna), ich wielkości i relacji z sąsiadującymi strukturami. Niestety badanie to trudno przeprowadzić u niespokojnego i niewspółpracującego dziecka.

Oceniając struktury migdałka, należy zwrócić uwagę na jego wielkość (obturację nozdrzy tylnych, ujść gardłowych trąbek słuchowych) i stan samej tkanki limfatycznej (retencję, zalegającą wydzielinę). Według niektórych autorów o konieczności leczenia operacyjnego nie decyduje wielkość migdałka tylko obserwowane objawy.

Teoretycznie badanie takie powinno być nieinwazyjne i jak najmniej traumatyczne dla badanego pacjenta. Powinno dostarczyć jak najwięcej informacji oraz mieć możliwość wizualizacji i archiwizacji. Wśród możliwych metod badania należy wymienić wykonywaną przez jamę ustną ocenę lusterkową lub palpacyjną, boczne zdjęcie rentgenowskie kręgosłupa, wideofluoroskopię, ocenę cefalometryczną, rynomanometrię i fiberoskopię przez nos.

Badanie palcem wskazującym pozwala ocenić migdałki tylko na podstawie dotyku. Wielu autorów uważa, że takie badanie jest niedokładne w porównaniu z fiberoskopią, w dużym stopniu subiektywne i związane z silnym urazem psychicznym pacjenta. Dodatkowo badania wykonywane w kilkumiesięcznych odstępach trudno obiektywnie porównać. Mało dokładne są także badania z wykorzystaniem lusterka o kilku lub kilkunastomilimetrowej średnicy, szczególnie u niespokojnych dzieci (brak możliwości stabilizacji obrazu).

Badanie fiberoskopem przez nos jest wprawdzie metodą inwazyjną, ale obecne fiberoskopy o średnicy 2,7 mm łatwo przechodzą przez nos nawet u 2–3-letnich pacjentów. W przypadku małych, niewspółpracujących dzieci w przeprowadzeniu badania mogą pomóc rodzice. Jednocześnie struktury jamy nosowej stabilizują końcówkę fiberoskopu, co ułatwia ocenę nosowej części gardła.

Podsumowując, w dobie rozwoju fiberoskopii, badanie palcem należy taktować jako metodę historyczną, a badanie fiberonasofaryngoskopowe (dostępne od 2001 r.) powinno stanowić „złoty” standard w ocenie przerostu migdałka gardłowego.

Mimo że decyzję o leczeniu operacyjnym podejmuje się głównie na podstawie objawów towarzyszących przerostowi migdałka (zaburzenia oddychania, niedosłuch w przebiegu wysiękowego zapalenia uszu, wady zgryzu), badanie fiberoskopowe nie tylko pozwala potwierdzić przerost migdałka, ale także różnicować inne nieprawidłowości nosogardła przebiegające z podobnymi objawami.

Piśmiennictwo

1. Caylakli F.: Correlation between adenoid – nasopharynx ratio and endoscopic exa mination of adenoid hypertrophy: a blind, prospective clinical study. Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol., 2009; 73: 1532–1535
2. Chien C.Y., Chen A.M., Hwang C.F., Su C.Y.: The clinical significance of adenoid – choanae area ratio in children with adenoid hypertrophy. Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol., 2005; 69: 235–239
3. Ysunza A.: Video fluoroscopy for evaluating adenoid hypertrophy in children. Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol., 2008; 72: 1159–1165
4. Kindermann C.A.: Sensitivity and specificity of nasal flexible fiberoptic endoscopy in the diagnosis of adenoid hypertrophy in children. Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol., 2008; 72: 63–67
5. Zicari A.M.: The role of rhinomanometry after nasal decongestant test in the assessment of adenoid hypertrophy in children. Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol., 2012; 76: 352–356
6. Zalzal H.G., Carr M., Kohler W., Coutras S.W.: Adenoid size by drug induced sleep endoscopy compared to nasopharyngeal mirror exam. Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol., 2018; 112: 75–79
7. Lertsburapa K.: Assessment of adenoid size: a comparison of lateral radiographic measurements, radiologist assessment, and nasal endoscopy. Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol., 2010; 74: 1281–1285
8. Saedi B.: Diagnostic efficacy of different methods in the assessment of adenoid hypertrophy. Am. J. Otolaryngol. Head Neck Med. Surg., 2011; 32: 147–151