Czy fizjologiczny roztwór chlorku sodu lub wodę morską zaleca się tylko w objawowym leczeniu infekcyjnego zapalenia zatok przynosowych, czy także w ANN lub PLNN?

Płukanie nosa roztworami soli lub preparatami wody morskiej może uzupełniać leczenie podstawowe choroby przeziębieniowej, ostrego i przewlekłego zapalenia zatok przynosowych u dzieci i dorosłych, a także przewlekłego rhinosinusitis w przebiegu mukowiscydozy. Płukanie nosa zaleca się również w leczeniu ANN, nieżytu nosa u ciężarnych, PLNN oraz po zabiegach operacyjnych w obrębie jam nosa i zatok przynosowych. Działanie tej metody polega głównie na mechanicznym usuwaniu zalegającej wydzieliny oraz eliminacji antygenów, mediatorów stanu zapalnego i biofilmu, a także wywołaniu skurczu naczyń krwionośnych, zmniejszeniu przepływu krwi i obrzęku błony śluzowej, poprawie funkcji rzęsek nabłonka, przyspieszeniu transportu śluzowo-rzęskowego oraz nawilżeniu i ochronnym wpływie na błonę śluzową. Płukanie nosa znacząco polepsza jego drożność, zmniejsza zaleganie wydzieliny i jej spływanie po tylnej ścianie gardła, a także poprawia jakość snu i życia. Działania niepożądane leczenia są niewielkie, najczęściej występuje pieczenie lub podrażnienie w obrębie jam nosa. Niestety, około 40% niemowląt źle toleruje donosowe preparaty roztworów soli.

Mimo iż metoda ta jest prosta i powszechnie dostępna, jak dotąd nie opracowano konsensusu w kwestii najkorzystniejszych metod płukania nosa, częstości powtarzania zabiegów, objętości stosowanych preparatów oraz stężenia roztworów. Brak jest też zaleceń dotyczących płukania nosa jako metody leczenia PLNN.

Piśmiennictwo

1. Harvey R., Hannan S.A., Badia L., Scadding G.: Nasal saline irrigations for the symptoms of chronic rhinosinusitis. The Cochrane Collaboration, 2007; 3: 1–9
2. Tran N.P., Vickery J., Blaiss M.S.: Management of rhinitis: allergic and non-allergic. Allergy Asthma Immunol. Res., 2011; 3: 148–156
3. Fokkens W.J., Lund V.J., Hopkins C. i wsp.: Executive summary of EPOS 2020 including integrated care pathways. Rhinology, 2020; 58 (2): 82–111