Czym się charakteryzuje trądzik noworodkowy? Jaka jest jego przyczyna i jak często występuje?

Trądzik noworodkowy występuje u około 20% noworodków, częściej u chłopców. Zwykle pojawia się w 3.–4. tygodniu życia, przebiega łagodnie i ustępuje samoistnie w ciągu 6–12 tygodni (rzadko utrzymuje się dłużej). Uważa się, że zmiany najczęściej rozwijają się pod wpływem androgenów matczynych (chociaż nie udowodniono istotnie zwiększonego przechodzenia tych hormonów przez łożysko) oraz hormonów wytwarzanych przez noworodka (w okresie noworodkowym warstwa siateczkowata kory nadnerczy ma jeszcze budowę płodową, co jest przyczyną nadprodukcji ß-hydroksysteroidów, zwłaszcza dehydroepiandrosteronu [DHEA]). U noworodków i niemowląt fizjologicznym zjawiskiem jest również zwiększone wydzielanie łoju, które ustępuje stopniowo w ciągu pierwszych 6 miesięcy życia.

Wykwity trądzikowe u noworodków zazwyczaj występują symetrycznie na twarzy (najczęściej na policzkach, brodzie i powiekach), rzadko na karku, szyi, górnej połowie klatki piersiowej i owłosionej skórze głowy, przyjmując postać niezapalną (zaskórniki) lub zapalną (grudki, krostki).

W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić rumień toksyczny noworodków, krostkowicę głowy noworodków i przejściową melanozę krostkową, nie zapominając o powszechnie występujących potówkach, prosakach, dziecięcym łojotokowym zapaleniu skóry, zmianach polekowych (wywołanych lekami stosowanymi u dziecka lub matki w czasie ciąży lub karmienia piersią), a także coraz częściej obserwowanych zmianach wywołanych nadmierną pielęgnacją zdrowej skóry dziecka (tj. stosowaniem oliwek, olejków lub kremów pielęgnacyjnych).

Trądzik noworodkowy zazwyczaj nie wymaga leczenia. W przypadku zmian zaskórnikowych można zastosować delikatne preparaty keratolityczne z kwasem azelainowym lub salicylowym (preparaty niezarejestrowane w tej grupie wiekowej). Natomiast na zmiany zapalne zaleca się miejscowe preparaty z cynkiem, talkiem, wodą wapienną, ewentualnie erytromycynę lub nadtlenek benzoilu (zastosowanie off-label, dodatkowo może podrażniać skórę). W przypadku bardzo nasilonych zmian, jeśli leczenie miejscowe jest nieskuteczne, można rozważyć podanie erytromycyny ogólnie.

Piśmiennictwo

1. Katsambas A.D., Katoulis A.C., Stavropoulos P.: Acne neonatorum: a study of 22 cases. Int. J. Dermatol., 1999; 38 (2): 128–130
2. Zaenglein A.: Acneiform and Sweat Gland Disorders. (W:) Eichenfield L., Frieden I., Mathes E.: Neonatal and infant dermatology. 3rd ed. London, ElServier, 2015
3. Chodorowska G., Bartosińska J., Michalak-Stoma A.: Trądzik dziecięcy – obraz kliniczny, diagnostyka różnicowa. Standardy Medyczne Pediatria, 2013: 2 (t.10)
4. Ruszkowska L., Olechowska M.: Trądzik noworodkowy i niemowlęcy. Dermatologia Dziecięca, 2015: 5/1 (9)