Czego objawem może być pojedyncza zmiana na brzuchu niemowlęcia powiększająca się w czasie infekcji?

Pytanie nadesłane do redakcji

U 10-miesięcznego niemowlęcia kilka miesięcy temu na brzuszku pojawiła się zmiana skórna (p. rycina). W normalnych warunkach jest ona blada i prawie płaska, na poziomie skóry, jednak w okresie infekcji dróg oddechowych (dziecko chodzi do żłobka i takich infekcji przeszło już kilka) staje się lekko wypukła, ciemniejsza, z łuszczącą się powierzchnią. Czy taka zmiana może być objawem choroby i czy wymaga diagnostyki i leczenia? Jakie badania ewentualnie należy zlecić?

Odpowiedź

W przypadku pojedynczej zmiany skórnej o charakterze blaszki, grudki lub nacieku ustalenie jasnego rozpoznania na podstawie prostego badania przedmiotowego zazwyczaj nie jest możliwe.

Jeśli zmianę stwierdza się u dziecka, szczególnie niemowlęcia, w diagnostyce różnicowej należy uwzględnić mastocytozę skórną.

Główne postaci dziecięce mastocytozy to pokrzywka barwnikowa, uogólniona skórna mastocytoza i znamię mastocytowe, czyli mastocytoma.¹

Ponieważ zmiana u omawianego dziecka jest pojedyncza można podejrzewać znamię typu mastocytoma. W celu ustalenia rozpoznania wykonuje się proste, nieinwazyjne badanie, polegające na potarciu zmiany szpatułką. Jeśli w odpowiedzi pojawi się bąbel pokrzywkowy, jest to tzw. dodatni objaw Dariera, który z dużym prawdopodobieństwem potwierdza rozpoznanie. Ostateczne potwierdzenie rozpoznania stanowi badanie histologiczne, w którym stwierdza się typowo nacieki z komórek tucznych.^1,2

W postaciach innych niż mastocytoma konieczne jest również oznaczenie stężenia tryptazy w surowicy, może bowiem wystąpić mastocytoza układowa, przebiegająca ze zmianami skórnymi w postaci plamek i grudek.

Omawiany wykwit skórny należy również różnicować z żółtakiem młodzieńczym (Xanthogranuloma juvenile) oraz pojedynczą zmianą łuszczycową. W obu przypadkach diagnostycznie rozstrzygające jest badanie mikroskopowe wycinka. Zmiany obrazu klinicznego opisane w pytaniu – kolor, wielkość, łuska – nie pozwalają na ustalenie rozpoznania na podstawie samego badania podmiotowego. (2014)

Piśmiennictwo

1. Lange M.: Objawy mastocytozy. [W:] Niedoszytko M., Jassem E., Kruszewski J. (red.): Mastocytoza. Rozpoznanie i leczenie. The UCB Institut of Allergy, 2007: 51–55
2. Maurer M.: Mastocytozy. [W:] Burgdorf W., Plewig G., Wolff H.H., Landthaler M. (red.): Braun-Falco Dermatologia. T. III. Wydawnictwo Czelej, Lublin, 2011: 1542–1545