Czy roztwór kwasu borowego można stosować w lekach recepturowych (np. w maści) u niemowląt i starszych dzieci? Jeśli tak, to w jakim stężeniu i jak długo?

Kwas borowy jest słabym antyseptykiem, stosowanym od >130 lat. Doniesienia o zatruciach u małych dzieci pojawiły się krótko po upowszechnieniu jego stosowania.

Kwas borowy przeznaczony jest wyłącznie do stosowania zewnętrznego w postaci zasypek, maści, kremów i roztworu wodnego. U dorosłych praktycznie nie wchłania się przez nieuszkodzoną skórę. Wykazano jednak, że z łatwością (do 90%) przenika przez niedojrzałą, zmienioną zapalnie, zmacerowaną i uszkodzoną skórę małych dzieci.

Wydalanie kwasu borowego z organizmu następuje bardzo powoli (T1/2 12–27 h), co sprawia, że związek ten kumuluje się i może wywołać zatrucie przewlekłe.

Preparaty zawierające kwas borowy można stosować u dzieci, ale w ograniczonym zakresie i bardzo ostrożnie. Dopuszcza się wykorzystanie maści zawierających maksymalnie 3% kwasu borowego 1–3 razy na dobę przez 3–5 dni. Nie wolno ich stosować u niemowląt i dzieci <3. roku życia. Podejmując decyzję o zastosowaniu maści z kwasem borowym, warto pamiętać, że może on upośledzać płodność (zwłaszcza u mężczyzn) i rozwój płodu. Ze względu na udowodnioną toksyczność (nefrotoksyczność, neurotoksyczność, potencjalnie śmiertelne zatrucia) i możliwość jego łatwego zastąpienia innymi, skuteczniejszymi i bezpieczniejszymi preparatami dermatologicznymi, przydatność kwasu borowego u dzieci jest niewielka.

Piśmiennictwo

1. Ducey J., Williams D.B.: Transcutaneous absorption of boric acid. J. Pediatr., 1953; 43 (6): 644–651
2. Jordon J.W., Crissey J.T.: Boric acid poisoning. Report of fatal adult case from cutaneous use. A critical evaluation of the use of this drug in dermatologic practice. AMA Arch. Derm., 1957; 75 (5): 720–728
3. MacGillivray P.C., Fraser M.S.: Boric Acid Poisoning in infancy arising from the treatment of napkin rash. Arch. Dis. Child., 1953; 28: 484–489