Jakie mogą być przyczyny nadmiernej łamliwości włosów i paznokci u dzieci?

Nadmierna łamliwość włosów u dzieci może wynikać z nieprawidłowego odżywiania, zaburzeń wchłaniania, zaburzeń endokrynologicznych (np. niedoczynność tarczycy) i nieprawidłowej pielęgnacji (używanie szkodliwych środków pielęgnacyjnych).

Nadmierna łamliwość włosów i paznokci jest też charakterystyczna dla niektórych zespołów chorobowych, w tym genodermatoz:

• Włosy paciorkowate (monilethrix) – jest to rzadka choroba, dziedziczona w sposób autosomalny, dominujący. Uważa się, że istotą zmian są zaburzenia czynnościowe procesów toczących się w brodawkach włosów. Włosy są krótkie, suche, pozbawione połysku i łamliwe, z wyraźnym rogowaceniem mieszkowym. Choroba ta często współwystępuje z zaburzeniami neurologicznymi i problemami stomatologicznymi.

• Włosy rzekomopaciorkowate (pseudomonilethrix) – choroba ta jest dziedziczona autosomalnie, dominująco. Włosy są delikatne, łatwo się łamią pod wpływem urazów związanych z czesaniem lub szczotkowaniem.

• Włosy skręcone (pili torti) – choroba zwykle dziedziczona autosomalnie dominująco. Niekiedy noworodek rodzi się z włosami prawidłowymi, a włosy skręcone zaczynają się pojawiać >2. roku życia. W przebiegu tego zaburzenia obserwuje się przypłaszczenie włosów i ich skręt o 180°.

• Rozszczep węzłowaty włosa (trichorrhexis nodosa) – w tym zaburzeniu włosy mają makroskopowe guzki przypominające 2 pędzelki wbite jeden w drugi.

• Trichotiodystrofia (trichothiodystrophy) – jest to wrodzony defekt metabolizmu siarki dziedziczony autosomalnie recesywnie. W jego przebiegu obserwuje się bardzo suche i łamliwe włosy oraz niską zawartość siarki.

• Rozszczep wgłębiony włosa – zespół Nethertona (trichorrhexis invaginata) – dla tego zaburzenia charakterystyczne są tzw. bambusowate włosy oraz objawy atopii.

Większość wad wrodzonych paznokci jest dziedziczona wraz z innymi wadami ektodermalnymi. W poszukiwaniu wady wrodzonej podczas badania przedmiotowego należy zwrócić szczególną uwagę na zęby i włosy pacjenta. Niejednokrotnie wady rozwojowe paznokci są związane z wadami wrodzonymi kości szkieletowych.

U dzieci chorych na kontaktowy wyprysk rąk i stóp o przewlekłym i nawrotowym przebiegu rozwijają się zmiany w strukturze płytki paznokciowej, jej kruchości oraz łamliwości.

Kruchość i łamliwość zarówno włosów, jak i paznokci może mieć też tło polekowe. Takie skutki uboczne obserwuje się po podaniu retinoidów, cytostatyków i chemioterapeutyków. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. Brzezińska-Wcisło L., Lis-Święty A., Wcisło-Dziadecka D., Wyględowska-Kania M.: Najczęstsze choroby owłosionej skóry głowy wieku dziecięcego. Post. Dermatol. Alergol., 2009; 5: 257–269
2. Fawcett R.S., Linford S., Stulberg D.L.: Nail abnormalities: clues to systemic disease. Am. Fam. Physician, 2004; 69: 1417–1424