Jaki wpływ na dziecko karmione piersią ma nieleczona nadczynność tarczycy u matki? Matka zwleka z podjęciem leczenia nadczynności tarczycy, gdyż endokrynolog zalecił przerwanie karmienia piersią przed wdrożeniem leczenia. Dziecko ma 8 miesięcy. Czy powinno się u niego ocenić stężenie TSH?

Wyniki przeprowadzonych dotychczas badań potwierdzają występowanie korelacji pomiędzy stężeniami hormonów tarczycy (tyroksyny – T4, trójjodotyroniny – T3) we krwi kobiet karmiących oraz w ich mleku. Ponieważ fizjologicznie oba hormony są wydzielane do mleka w stosunkowo niewielkiej ilości (znacznie mniejszej niż ilość hormonów produkowanych przez tarczycę dziecka), nie wykazano ich istotnego znaczenia klinicznego.^1-3 W dostępnym piśmiennictwie nie uwzględniono jednak szczegółowych danych dotyczących zawartości T3 i T4 w mleku matek w stanie tyreotoksykozy. Nie określono także jednoznacznie, czy karmienie piersią przez te kobiety może się wiązać z konsekwencjami dla ich dzieci.

Niewątpliwie w każdym przypadku tyreotoksykozy u kobiety po porodzie konieczne jest określenie przyczyny tego stanu. Jeśli istnieją wskazania do leczenia nadczynności tarczycy spowodowanej chorobą Gravesa i Basedowa, leczeniem z wyboru jest tyreostatyk. Wykazano, że karmienie piersią przez matki otrzymujące metimazol w dawce 30 mg/24 h lub propylotiouracyl w dawce 750 mg/24 h nie wpływa negatywnie na funkcje tarczycy u dziecka ani jego rozwój umysłowy.⁴ Lek powinien być przyjmowany bezpośrednio po karmieniu, tak aby zachować jak najdłuższy odstęp od kolejnego karmienia. U kobiet z poporodowym zapaleniem tarczycy leczenie tyreostatykiem nie jest konieczne. Jeśli u chorej występują kołatania serca, zaleca się stosowanie leków ß-adrenolitycznych (propranolol, atenolol) w najmniejszej skutecznej dawce.⁵

Ponadto u noworodka matki z chorobą Gravesa i Basedowa występuje zwiększone ryzyko tyreotoksykozy związanej z przechodzeniem przez łożysko przeciwciał stymulujących receptor TSH (TRAB). Szczególną uwagę należy zwrócić na stężenie TRAB pięciokrotnie przewyższające górną granicę normy, stwierdzone w 2. lub 3. trymestrze ciąży, aczkolwiek tyreotoksykoza może wystąpić także przy mniejszych stężeniach. Objawy płodowej lub noworodkowej tyreotoksykozy można zaobserwować natychmiast po urodzeniu lub z kilkudniowym opóźnieniem, zwykle pomiędzy 10. a 45. dniem życia. W razie podejrzenia tyreotoksykozy noworodkowej należy niezwłocznie oznaczyć TSH i fT4, a po jej potwierdzeniu zastosować odpowiednie leczenie.⁴

W przypadku dziecka w wieku 8 miesięcy ryzyko tyreotoksykozy związanej z przeciwciałami TRAB u matki praktycznie nie występuje. Jeśli jednak u dziecka stwierdza się jakiekolwiek objawy wskazujące na zaburzenia czynności tarczycy, oznaczenie stężeń TSH i FT4 jest zalecane.⁴ (2014)

Piśmiennictwo

1. Mizuta H., Amino N., Ichihara K. i wsp.: Thyroid hormones in human milk and their influence on thyroid function of breast-fed babies. Pediatr. Res., 1983; 17 (6): 468–471
2. Oberkotter L.V.: Thyroid function and human breast milk. Am. J. Dis. Child, 1983; 137 (11): 1131
3. Sack J., Amado O., Lunenfeld B.: Thyroxine concentration in human milk. J. Clin. Endocrinol. Metab., 1977; 45 (1): 171–173
4. Horsley J., Ogilvy-Stuart A.L.: The infant of the mother with thyroid disease. Paediatr. Child Health, 2007; 17: 228–232
5. Kochman M.: Zapalenia tarczycy. [W:] Zgliczyński W. (red.): Endokrynologia. Medical Tribune Polska, Warszawa, 2011: 288