Jak monitorować glikemię u noworodka, niemowlęcia i dziecka, którego matka choruje na cukrzycę typu 1?

Nawet bardzo starannie prowadzona ciąża u chorej na cukrzycę niesie ze sobą wiele zagrożeń dla dziecka zarówno w życiu płodowym, jak i po urodzeniu. Jednym z takich zagrożeń jest hipoglikemia.

Hipoglikemia u noworodka jest jednym z częstych powikłań, jej maksymalne nasilenie następuje między 1. a 3. godziną życia i zazwyczaj utrzymuje się przez około 48 godzin (ale jej czas trwania może być różny).

 Jako prawidłowe przyjmuje się stężenie glukozy we krwi włośniczkowej ≥2,5 mmol/l (45 mg/dl). Hipoglikemię łagodną rozpoznaje się, gdy stężenie glukozy we krwi wynosi 2,2–2,4 mmol/l (39,6–43,2 mg/dl), umiarkowaną – przy stężeniu w zakresie 1,6–2,1 mmol/l (28,8–37,8 mg/dl), a ciężką, gdy stężenie glukozy wynosi <1,6 mmol/l (28,8 mg/dl). Do objawów klinicznych hipoglikemii należą: drżenia, niepokój, niechęć do picia, bladość powłok, krzyk, przyspieszony oddech, drgawki i ostatecznie śpiączka. Konieczne jest monitorowanie glikemii poprzez oznaczanie jej wartości w 30-minutowych odstępach przez pierwsze 2 godziny po porodzie, a następnie co 2–3 godziny przez pierwszych 24–48 godzin życia. Stężenie glukozy należy oznaczać metodami laboratoryjnymi w surowicy krwi żylnej. Badanie za pomocą glukometru może być przydatne jako badanie przesiewowe, jego wynik należy jednak zweryfikować laboratoryjnie. Coraz częściej do monitorowania glikemii, także u noworodków, stosuje się zapis ciągły (continuous glucose monitoring – CGM).

Wskazane jest utrzymywanie glikemii w granicach 3,3–8,3 mmol/l (60–150 mg/dl). Jeśli stężenie glukozy we krwi bezpośrednio po urodzeniu wynosi ≥2,2 mmol/l (40 mg/dl), a stan ogólny dziecka jest dobry, na ogół wystarczy wczesne rozpoczęcie karmienia (bardzo ważne postępowanie), a ewentualnie można podać doustnie 10% glukozę w ciągu 30–60 minut po urodzeniu. Jeśli stężenie glukozy we krwi wynosi <1,7 mmol/l (30 mg/dl) lub występują kliniczne objawy hipoglikemii, należy rozpocząć dożylny wlew glukozy.

Poza okresem noworodkowym monitorowanie glikemii u dzieci kobiet chorych na cukrzycę nie jest konieczne. Oczywiście, ryzyko zachorowania dziecka matki chorej na cukrzycę jest około 3-krotnie większe niż w ogólnej populacji. W każdym przypadku wystąpienia niepokojących objawów, takich jak zwiększone pragnienie, częstsze oddawanie moczu, zmniejszenie masy ciała i uogólnione zmęczenie, należy przeprowadzić diagnostykę w kierunku cukrzycy. (marzec 2014 aktualizacja) 

Piśmiennictwo

1. Chobot A., Otto-Buczkowska E.: Glucose homeostasis from foetus through childhood. DDK/ECD, 2011; 11: 29–38
2. Committee on Fetus and Newborn, Adamkin D.H.: Postnatal glucose homeostasis in late-preterm and term infants. Pediatrics, 2011; 127: 575–579
3. Flores-le Roux J.A., Sagarra E., Benaiges D. i wsp.: A prospective evaluation of neonatal hypoglycaemia in infants of women with gestational diabetes mellitus. Diabetes Res. Clin. Pract., 2012; 97: 217–222
4. Hatfield L., Schwoebel A., Lynyak C.: Caring for the infant of a diabetic mother. MCN Am. J. Matern. Child. Nurs., 2011; 36: 10–16
5. Otto-Buczkowska E.: Zaburzenia homeostazy glukozy u noworodków i najmłodszych niemowląt. W: Otto-Buczkowska E. (red.): Pediatria – co nowego? Wyd. 2., Wrocław, Cornetis, 2011: 363–375
6. Ryan E.A., Al-Agha R.: Glucose control during labor and delivery. Curr. Diab. Rep., 2014; 14: 450
7. Stechova K., Cerny M., Brabec R. i wsp.: Experience with real time continuous glucose monitoring in stabilising fluctuating glycaemia during intensive care of the preterm infant of a diabetic mother. J. Matern. Fetal Neonatal. Med., 2013 Nov 13. [ (Epub ahead of print)]