Jakie inne parametry metaboliczne (lipidy, biochemiczne) i kliniczne należy monitorować u dziecka chorego na cukrzycę?

Przede wszystkim trzeba pamiętać o monitorowaniu parametrów związanych z chorobami współistniejącymi z cukrzycą typu 1, czyli najczęściej występującym autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy oraz celiakią. Choroby te przebiegają z reguły skąpo objawowo lub bezobjawowo, a czasami dają zaburzenia w postaci znacznych wahań glikemii. W związku z tym w momencie zachorowania należy oznaczyć TSH, FT4, anty-TPO i anty-TG oraz co 1–2 lata TSH i anty-TPO. Zgodnie z wytycznymi The European Society for Paediatric Gastroenterology Hepatology and Nutrition (ESPGHAN) przy rozpoznaniu cukrzycy typu 1 należy wykonać badania genetyczne HLA DQ2/DQ8 i w grupie, w której wynik jest negatywny wykluczyć celiakię. U pozostałych pacjenci z dodatnim wynikiem testu genetycznego powinni mieć oznaczane co 1–2 lata przeciwciała anty-tTG.

Do parametrów, które trzeba monitorować, należy między innymi lipidogram. W przypadku obciążonego wywiadu rodzinnego lipidogram należy monitorować co roku od momentu zachorowania. Jeśli nie stwierdza się dodatkowych obciążeń, a stężenie LDL w momencie rozpoznania wynosi <100 mg/dl, badanie to należy powtarzać co 5 lat, natomiast w przypadku LDL >100 mg/dl – co 1–2 lata. U nastolatków i dzieci chorujących na cukrzycę od dłuższego czasu dodatkowo raz na rok należy monitorować kreatyninę oraz GFR (wzór Schwartza) w surowicy krwi (normy w zależności od wieku). Badanie ogólne moczu należy przeprowadzać raz w roku. Badanie albuminurii jest wskazane przy rozpoznaniu cukrzycy oraz co roku u nastolatków i dzieci chorujących na cukrzycę od dłuższego czasu. Nieprawidłowy wynik mikroalbuminurii należy potwierdzić w dwóch z trzech kolejnych oznaczeń. W czasie każdej wizyty w poradni diabetologicznej należy zmierzyć masę ciała i wzrost i nanieść na siatki centylowe właściwe dla wieku i płci. Należy również monitorować regularność miesiączek oraz dojrzewanie według skali Tannera. Co 1–2 lata wskazana jest wizyta w poradni okulistycznej (badanie dna oka). U starszych dzieci na każdej wizycie obowiązkowo należy skontrolować ciśnienie tętnicze. Potwierdzenie nadciśnienia tętniczego wymaga 24-godzinnego ambulatoryjnego monitorowania. Pozostałe konsultacje specjalistyczne są zlecane z indywidualnych wskazań ustalonych przez lekarza. (2015)

Piśmiennictwo

1. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2015. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Diabetologia Kliniczna, 2015; 4 (supl. A)
2. Rozpoznawanie i leczenie cukrzycy u dzieci i młodzieży. Aktualne (2009) wytyczne International Society for Pediatric and Adolescent Diabetes (ISPAD). Medycyna Praktyczna Wydanie Specjalne 4/2010
3. ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines 2014. Pediatric Diabetes, 2014; 15 (supl. 20)
4. Husby S., Koletzko S., Korponay-Szabó I.R., Mearin M.L., Phillips A. European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition guidelines for the diagnosis of coeliac disease. J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr. 2012; 54: 136–160