Jak monitorować i leczyć dziecko chore na cukrzycę w ramach przygotowań do zabiegu operacyjnego i po zabiegu?

Przed planowym zabiegiem chirurgicznym u dziecka należy unormować glikemię. W przypadku złej kontroli cukrzycy planową operację należy odroczyć do czasu wyrównania glikemii. Jeżeli nie można uzyskać dobrej kontroli glikemii w warunkach domowych, dziecko należy skierować do szpitala w celu jej normalizacji.

W trakcie zabiegu chirurgicznego glikemia powinna się mieścić w zakresie 90–180 mg/dl (5–10 mmol/l). Przed zabiegiem operacyjnym pacjenci pozostają na czczo, dlatego powinni otrzymać tylko insulinę pokrywającą zapotrzebowanie podstawowe (insulina o przedłużonym działaniu/ długo działający analog lub baza w pompie insulinowej). Jeżeli zabieg chirurgiczny jest krótki (<2 h) i pacjent otrzymuje insulinę za pomocą pompy insulinowej lub jest leczony funkcjonalną insulinoterapią za pomocą wielokrotnych wstrzyknięć (baza/bolus) z zastosowaniem długo działającego analogu insuliny, można nie dodawać glukozy do początkowego płynu nawadniającego. Jeśli natomiast przewiduje się, że zabieg będzie trwał ponad 2 godziny lub pacjent jest leczony insuliną o przedłużonym działaniu (NPH), zalecany jest wlew dożylny płynu z dodatkiem glukozy. W trakcie zabiegu i po jego zakończeniu glikemię należy oznaczać co najmniej co godzinę. W razie potrzeby należy zwiększyć wlew glukozy lub podać dodatkową dawkę insuliny, aby ustabilizować glikemię. Po zabiegu, gdy dziecko może już przyjmować pokarmy doustnie, do posiłków należy dodać insulinę krótko działającą lub szybko działający analog.

W przypadku nagłej interwencji chirurgicznej u dziecka z hiperglikemią koniecznie należy wykluczyć kwasicę ketonową. Przed zabiegiem należy wyrównać zaburzenia kwasowo-zasadowe i wodno-elektrolitowe. W takich przypadkach stosuje się dożylną insulinoterapię i płynoterapię zgodnie z ogólnymi standardami leczenia. (2016)

Piśmiennictwo

1. Brink S., Joel D., Laffel L. i wsp.: A Consensus Statement from the International Society for Pediatric and Adolescent Diabetes: Sick day management in children and adolescents with diabetes. Pediatric Diabetes, 2014; 15 (supl. 20): 193–202
2. Rhodes E.T., Gong C., Edge J.A. i wsp.: Management of children and adolescents with diabetes requiring surgery. Pediatric Diabetes, 2014; 15 (supl. 20): 224–231