Jakie substancje słodzące można stosować u dzieci chorych na cukrzycę?

Problem stosowania sztucznych substancji słodzących (tzw. słodzików) w diecie chorych na cukrzycę od wielu lat wzbudza wiele kontrowersji. Pojawiające się powszechnie w mediach informacje na temat ich szkodliwości nie znalazły potwierdzenia w badaniach klinicznych.

Zgodnie z aktualnymi zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) oraz International Society for Pediatric and Adolescent Diabetes (ISPAD), diabetycy mogą stosować substancje słodzące w dawkach zalecanych przez producenta. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i Zespół ds. Dodatków do Żywności i Składników Pokarmowych aktualnie dopuszcza stosowanie takich substancji słodzących, jak: acesulfam-K, aspartam, sól aspartam-acesulfam, cyklaminian, neohesperydyna DC, sacharyna, sukraloza, taumatyna, neotam, erytrytol oraz glikozydy stewiolowe. Poleca się je zwłaszcza osobom z nadwagą jako element diety ubogokalorycznej, ponieważ mają małą lub nawet zerową wartość energetyczną. Substancje te można stosować jako dodatek do produktów tzw. light (np. jogurtów, ciast), natomiast absolutnie nie zaleca się ich spożywania w słodkich napojach.

Te przychylne ogólne rekomendacje nie pozwalają nam jednak zachować bezkrytycznego stanowiska wobec stosowania słodzików. Warto pamiętać, że normy dziennego spożycia (ADI) niektórych z nich są jasno określone. Ponadto substancje najczęściej stosowane w produktach dla diabetyków (sorbitol, mannitol, aspartam i sacharyna) mogą u wrażliwych osób wywołać ból brzucha lub biegunkę, a nawet doprowadzić do zmniejszenia masy ciała, co jest szczególnie niekorzystne u dzieci. Wszystkie zalecenia są zgodne co do tego, że substancji słodzących bezwzględnie nie można podawać niemowlętom i małym dzieciom. Coraz więcej danych wskazuje także, że słodziki nie wpływają na zmniejszenie masy ciała u osób z nadwagą. Wydaje się zatem, że stosowanie słodzików pozostanie bardzo indywidualne, zwłaszcza u dzieci, u których należy zachować szczególny umiar i rozwagę. (2016)

Piśmiennictwo

1. Smart C.E., Annan F., Bruno L.P.C., Higgins L.A., Acerini C.L.: ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines 2014 Compendium. Nutritional management in children and adolescents with diabetes. Pediatric Diabetes, 2014; 15 (supl. 20): 135–153
2. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2015. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Diabetologia Kliniczna, 2015; tom 4: supl. A
3. Evaluation of certain food additives and contaminants (Seventy-seventh report of the Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives). WHO Technical Report Series, 2013; 983: 1–75
4. Dewinter L., Casteels K., Corthouts K. i wsp.: Dietary intake of non-nutritive sweeteners in type 1 diabetes mellitus children. Food Addit. Contam. Part A Chem. Anal. Control Expo Risk Assess, 2015 (w druku)
5. Olivier B., Serge A.H., Catherine A. i wsp.: Review of the nutritional benefits and risks related to intense sweeteners. Arch. Public Health, 2015; 73: 41