W jaki sposób odróżnić cukrzycę typu 1 i 2 u otyłego dziecka?

Ocenia się, że w Polsce u >90% dzieci i młodzieży chorych na cukrzycę występuje cukrzyca typu 1. Pozostałe przypadki stanowią inne określone typy cukrzycy (w tym cukrzyca typu 2). W związku z tym zgodnie z zaleceniami PTD w ramach pierwotnej diagnostyki hiperglikemii, a także w celu potwierdzenia rozpoznania należy zawsze zlecać oznaczenie przeciwciał przeciwko dekarboksylazie kwasu glutaminowego (anty-GAD) oraz 1–2 z pozostałych możliwych: przeciwciała przeciwko fosfatazom tyrozynowym (IA-2), przeciwwyspowe (ICA), przeciwinsulinowe (a-IA) i przeciwcynkowe (Zn8). Dodatni wynik w kierunku jednego z wymienionych przeciwciał potwierdza autoimmunizacyjne tło cukrzycy.

Nie zaleca się oznaczania stężenia C-peptydu lub stężenia insuliny w diagnostyce różnicowej cukrzycy typu 1 i 2 (tab.).

Ze względu na coraz częstsze występowanie nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży w Polsce coraz częściej mamy też do czynienia z problemem diagnostyki otyłego chorego na cukrzycę.

Cukrzycę typu 2 należy podejrzewać u pacjenta z ujemnym wynikiem badania przeciwciał, otyłego, z dodatnim rodzinnym wywiadem w kierunku cukrzycy typu 2, klinicznymi cechami insulinooporności (acanthosis nigricans), dodatkowymi czynnikami ryzyka (nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, zespół wielotorbielowatych jajników [PCOS], grupa etniczna o zwiększonym ryzyku cukrzycy typu 2), bez klasycznych objawów cukrzycy.

Należy pamiętać, że etiologia cukrzycy u pacjenta może być mieszana.

W przypadku wątpliwości diagnostycznych i nieskuteczności samego leczenia zachowawczego (zasady żywieniowe i zwiększenie aktywności fizycznej, zmniejszenie masy ciała) leczeniem pierwszego wyboru u dzieci i młodzieży pozostaje insulina (do czasu ustalenia ostatecznego rozpoznania).

Leczenie metforminą jako lekiem pierwszego wyboru można rozważyć u osób bez objawów cukrzycy, ze stężeniem HbA1c <9%, a także bez kwasicy.

Należy pamiętać, że każde dziecko z nowo rozpoznaną cukrzycą należy diagnozować w specjalistycznym ośrodku diabetologii dziecięcej (najczęściej konieczna jest hospitalizacja na oddziale diabetologii dziecięcej). (2016)

Piśmiennictwo

1. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2015. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Diabetologia Kliniczna, 2015; tom 4: supl. A
2. ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines 2014. Chapter 1: Definition, epidemiology, diagnosis and classification. www.ispad.org/?page=ISPADClinicalPract