Jak przeliczać zapotrzebowanie na insulinę i pokarm u aktywnego fizycznie (uprawiającego sport) nastolatka chorego na cukrzycę?

Dobowe zapotrzebowanie na insulinę jest indywidualne, zmienne i zależy od wielu czynników. Doświadczony diabetolog pediatra ustala indywidualnie dla każdego pacjenta dobową dawkę insuliny, opierając się na całym obrazie klinicznym (masa ciała, wzrost, model żywienia, rodzaj i intensywność uprawianego sportu, czas trwania i przebieg choroby). Często dawkę udaje się ustalić dopiero po wielu wspólnych spotkaniach.

Zapotrzebowanie na insulinę u chorego na cukrzycę (dziecka i nastolatka) z prawidłowym BMI, po ustabilizowaniu kontroli glikemii (zwykle 1–2 lata po zachorowaniu), zazwyczaj wynosi około 0,7 j/kg mc./24 h, o ile pacjent przestrzega zdrowych zasad żywienia (zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego: ograniczenie cukrów prostych i innych o wysokim indeksie glikemicznym do 10%, zawartość węglowodanów w posiłkach spożywanych w ciągu doby <45%).

W okresie dojrzewania zapotrzebowanie na insulinę może się zwiększyć do 1,0 j/kg mc./24 h (krótkotrwale). Dodatkowo dobowe zapotrzebowanie na insulinę istotnie zależy od: nadwagi, otyłości (indukują one insulinooporność), chorób infekcyjnych, spożywania dużej ilości węglowodanów prostych, spożywania posiłków z dużym indeksem glikemicznym (co zwiększa zapotrzebowanie), podejmowania wysiłku fizycznego oraz metody leczenia (np. terapia za pomocą osobistej pompy insulinowej zmniejsza zapotrzebowanie).

U dzieci stale aktywnych fizycznie dobową dawkę insuliny zwykle zmniejsza się o 20–50%, pod warunkiem że pacjent dopasowuje ją do wysiłku, tak aby zapobiec hipoglikemii. Niestety w praktyce wielu pacjentów nie zmniejsza dawki insuliny wcale lub zmniejsza ją za mało, a zwiększa spożycie węglowodanów. Ostatecznie pacjenci ci przyjmują za dużą dawkę insuliny. (2013, 2014) 

Piśmiennictwo

1. Hanas R.: Cukrzyca typu 1 u dzieci, młodzieży i dorosłych. Wyd. 2, Warszawa, Dia-Pol, 2010
2. Robertson K., Adolfsson P., Riddell C. i wsp.: Exercise in children and adolescents with diabetes. ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines. 2009 Compendium. Pediatr. Diabetes, 2009; 10 (suppl. 12): 154–168
3. Davey R.J., Howe W., Paramalingam N. i wsp.: The effect of midday moderate-intensity exercise on postexercise hypoglycemia risk in individuals with type 1 diabetes. J. Clin. Endocrinol. Metab., 2013; 98: 2908–2914