Jakie są najczęstsze przyczyny przewlekłej choroby nerek u dzieci?

Dane na temat epidemiologii przewlekłej choroby nerek (PChN) u dzieci pochodzą z licznych rejestrów nefrologicznych z całego świata (północnoamerykańskiego [North American Pediatric Renal Trials and Collaborative Studies – NAPRTCS], włoskiego i belgijskiego), natomiast dane dotyczące schyłkowej niewydolności nerek (SNN) można znaleźć w rejestrze z Australii i Nowej Zelandii (Australian and New Zealand Dialysis and Transplant Registry – ANZDATA), w europejskim (European Registry for Paediatric Nephrology – ESPN/ERA-EDTA) oraz z Wielkiej Brytanii lub Japonii.

W 2008 roku na świecie w populacji pacjentów w wieku 4–18 lat mediana współczynników zapadalności dla terapii nerkozastępczej (RRT), co jest równoznaczne z osiągnięciem stadium SNN, wynosiła 9/milion dzieci, natomiast współczynnik chorobowości dla RRT wynosił 18–100/milion.

Mimo różnic w definiowaniu kategorii wiekowych populacji pediatrycznej w poszczególnych rejestrach, częstość PChN u dzieci w Europie utrzymuje się na dość stabilnym poziomie około 11–12 przypadków w stadium 3.–5./milion oraz 8 przypadków w stadium 4. lub 5./milion dzieci.

Obserwuje się również przewagę płci męskiej (1,3–2-krotną), co odzwierciedla większą częstość wrodzonych wad nerek i układu moczowego (CAKUT) u chłopców.

Przyczyny PChN u dzieci są diametralnie różne od jej przyczyn u dorosłych:

• CAKUT (48–59%)

• wrodzone nefropatie (10–19%)

• glomerulopatie (5–14%)

• choroby torbielowate nerek (5–9%)

• zespół hemolityczno-mocznicowy (ZHM; 2–6%)

• choroba niedokrwienna nerek (2–4%)

• inne przyczyny (7–21%, w tym nieznane 3%).

Natomiast do SNN u dzieci najczęściej prowadzą:

• CAKUT (34–43%)

• glomerulopatie (15–29%)

• wrodzone nefropatie (12–22%)

• ZHM (2–6%)

• choroby torbielowate nerek (6–12%)

• niedokrwienna choroba nerek (2%)

• inne (4–18%) oraz nieznane (4–15%).

Progresja PChN u dzieci z wrodzonymi chorobami nerek jest wolniejsza niż u dzieci z glomerulopatiami, co znajduje odbicie w mniejszym odsetku CAKUT w rejestrach SNN, w porównaniu z rejestrami PChN w stadiach 1.–4. Częstość przyczyn PChN różni się w zależności od wieku dziecka: CAKUT dominuje u młodszych pacjentów, natomiast glomerulopatie są wiodącą przyczyną u dzieci >12. roku życia.

W omawianej epidemiologii znaczenie ma także status społeczno-ekonomiczny danego kraju – CAKUT i wrodzone nefropatie stanowią >2/3 wszystkich przypadków PChN w krajach rozwiniętych, natomiast nabyte choroby nerek dominują w krajach rozwijających się.

Piśmiennictwo

1. Harambat J., van Stralen K.J., Kim J.J., Tizard E.J.: Epidemiology of chronic kidney disease in children. Pediatr. Nephrol., 2012; 27: 363–373
2. Drożdż D.: Przewlekła choroba nerek. (W:) Pietrzyk J.J., Kwinta P. (red.): Pediatria. Tom 2. KrakÓw, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018: 124–126