medycyna praktyczna dla lekarzy
medycyna praktyczna dla lekarzy
Przewlekłą chorobę nerek (PChN) cechuje nieodwracalne i postępujące uszkodzenie nerek niezależnie od jej przyczyny wyjściowej. Klasyfikacja National Kidney Foundation Kidney Disease Outcomes Quality Initiative (NKF KDOQI) obejmuje 5 stadiów PChN w zależności od wartości wskaźnika przesączania kłębuszkowego (GFR) i – poza nielicznymi wyjątkami – jest praktycznie taka sama dla dzieci i dorosłych (tab. 1).
Zgodnie z tą definicją dla rozpoznania PChN konieczne jest spełnienie kryterium czasu utrzymywania się nieprawidłowości przez ≥3 miesięce oraz:
uszkodzenie nerek cechujące się zaburzeniami funkcji nerek (w postaci zaburzeń w składzie krwi lub moczu) lub nieprawidłowymi wynikami badań obrazowych nerek, lub układu moczowego)
GFR <60 ml/min/1,73 m2 pc. (z uszkodzeniem strukturalnym lub bez niego).
Podział w zależności od stopnia zaawansowania uszkodzenia nerek na stadium 1.–5. odpowiada dawnej klasyfikacji przewlekłej niewydolności nerek. Zaawansowaną PChN w stadium 5. określa się również jako schyłkową niewydolność nerek (SNN [ang. end-stage renal disease – ESRD]). W 2012 roku eksperci Kidney Disease Improving Global Outcomes (KDIGO) opracowali rozszerzoną klasyfikację PChN, która obejmuje nie tylko wartości GFR, ale także wielkość albuminurii oraz ocenę ryzyka progresji choroby nerek (tab. 2).
Ocena GFR u dzieci jest dość problematyczna z uwagi na znaczną heterogenność tej grupy pacjentów i jej szczegółowe omówienie znacznie przekracza ramy niniejszego opracowania (kilka wzorów uwzględniających standaryzację na m2 powierzchni ciała najczęściej wykorzystywanych w praktyce u dzieci >2. rż. – p. ramka).
1) Tzw. jednomarkerowy wzór wg Schwartza i wsp. (najczęściej stosowany):
eGFR (ml/min/1,73 m2 pc.) = 0,413 × wysokość ciała (w cm)/SCr (w mg/dl)
2) Wzory wykorzystujące stężenie cystatyny C w surowicy (charakteryzują się tendencją do zawyżania wyniku eGFR, np. wzór wg Grubbe’a i wsp.:
eGFR (ml/min/1,73 m2 pc.) = 89,12 × CysC (w mg/l)-1,675
3) Tzw. trójmarkerowy wzór wg Schwartza i wsp. (najbardziej wiarygodny, uwzględnia najwięcej zmiennych):
eGFR (ml/min/1,73 m2 pc.) = 39,1 × (H/SCr)0,516 × (1,8/CysC)0,294 × (30/BUN)0,169 × (1,099)G × (H/1,4)0,188
BUN – stężenie azotu mocznika w surowicy (w mg/dl), CysC – stężenie cystatyny C w surowicy (w mg/l), eGFR – szacunkowe przesączanie kłębuszkowe, G – płeć: żeńska – 0, męska – 1, GFR – wskaźnik przesączania kłębuszkowego, H – wysokość ciała (w metrach), SCr – stężenie kreatyniny w surowicy (w mg/dl)
Przedstawionej klasyfikacji KDOQI nie stosuje się u dzieci <2. roku życia, gdyż wartość GFR zwiększa się od urodzenia właśnie do 2. roku życia, kiedy osiąga wartości zbliżone do obserwowanych u dorosłych. Kolejnym odstępstwem od wspomnianej definicji są dzieci urodzone z poważnymi wadami strukturalnymi układu moczowego i nerek, u których rozpoznanie PChN ustala się od razu, bez oczekiwania na spełnienie wymaganego w definicji kryterium 3 miesięcy utrzymywania się zaburzeń.
Piśmiennictwo
Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek,
zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.
Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.
Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej