Jak postępować w przypadku 16-letniego chłopca z pierwszym epizodem wysokiego ciśnienia tętniczego (160/100 mm Hg) stwierdzonym w gabinecie POZ?

Według aktualnych zaleceń jednorazowe stwierdzenie podwyższonego ciśnienia tętniczego nie upoważnia do rozpoznania nadciśnienia tętniczego. Jeśli pomiarowi nie towarzyszą objawy ze strony układu krążenia lub poważne objawy ze strony układu nerwowego lub nieprawidłowości w badaniu przedmiotowym, jak np. szmer skurczowy nad sercem, cechy nadczynności tarczycy lub niewydolności krążenia, wymagające pilnego skierowania do szpitala, to należy uzupełnić wywiad. Należy zapytać o: (1) przyjmowane leki i przebyte choroby, (2) sytuacje stresowe, (3) sposób odżywiania, (4) aktywność fizyczną i przeprowadzić wywiad rodzinny. W badaniu przedmiotowym ocenia się dodatkowo BMI pod kątem nadwagi. Ponadto trzeba zlecić systematyczne pomiary ciśnienia tętniczego w domu (o stałej porze, co najmniej 20 min po posiłku, bez poprzedzającego wysiłku) oraz wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych: morfologii krwi, stężenia Na, K, Ca, kreatyniny, kwasu moczowego, cholesterolu, TSH oraz badanie ogólne moczu i badanie USG jamy brzusznej. Podczas wizyty w POZ – niezależnie od przyczyny nadciśnienia tętniczego i po uzupełnieniu wywiadu – można zlecić ograniczenie soli w diecie, redukcję masy ciała, jeśli jest wymagana, oraz zwiększenie aktywności ruchowej. W przypadku utrzymywania się potwierdzonych podwyższonych wartości ciśnienia tętniczego chłopca należy skierować do Poradni Nefrologicznej lub Nadciśnienia Tętniczego dla młodzieży. Jeśli ból głowy się utrzymuje przy prawidłowych wynikach badań laboratoryjnych i badania USG jamy brzusznej, można doraźnie zastosować kaptopryl (w dawce 0,3–0,5 mg/kg mc./dawkę). Pilna dalsza diagnostyka w warunkach szpitalnych jest zalecana w przypadku uzyskania nieprawidłowych wyników badań laboratoryjnych i/lub badań obrazowych. (2015)

Piśmiennictwo

1. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej (PTNFD) dotyczące postępowania z dzieckiem z podwyższonym ciśnieniem tętniczym
2. National High Blood Pressure Education Program Working Group on High Blood Pressure in Children and Adolescents: The fourth report on the diagnosis, evaluation, and treatment of high blood pressure in children and adolescents. National Heart, Lung, and Blood Institute, Bethesda, Maryland. Pediatrics, 2004; 114: 555–576