Jak postępować z nastolatkiem, u którego w okresie dojrzewania stwierdzono niewielkie nadciśnienie tętnicze?

Zawarte w pytaniu sformułowanie „niewielkie nadciśnienie tętnicze” dotyczy nadciśnienia 1. stopnia. Nastolatki z nadciśnieniem 1. stopnia należą do grupy, w której prawdopodobieństwo rozpoznania nadciśnienia wtórnego jest mniejsze, a dominuje nadciśnienie pierwotne związane z otyłością. Postępowanie diagnostyczne można zatem ograniczyć do sklasyfikowania nadciśnienia oraz oceny współistniejących zaburzeń i uszkodzenia narządowego. Poza badaniem przedmiotowym obejmującym pomiary antropometryczne (obwód talii!) należy wykonać badanie USG nerek (najlepiej metodą Dopplera) oraz badania laboratoryjne: gazometrię żylną, jonogram, lipidogram, stężenie kreatyniny, kwasu moczowego, glukozy w surowicy oraz badanie ogólne moczu. Badanie echokardiograficzne pozwala ocenić łuk aorty i pomiar masy lewej komory. Opisane badania stanowią minimalny zestaw, pozwalający na sklasyfikowanie stopnia ciężkości nadciśnienia, ocenę uszkodzenia narządowego i wstępne wykluczenie najważniejszych wtórnych postaci nadciśnienia tętniczego. Stwierdzenie uszkodzenia narządowego i/lub zaburzeń sugerujących wtórną postać nadciśnienia stanowi wskazanie do skierowania dziecka do ośrodka specjalistycznego.

U nastolatka z nadciśnieniem pierwotnym 1. stopnia, bez towarzyszącego uszkodzenia narządów, należy wdrożyć postępowanie niefarmakologiczne, obejmujące modyfikację diety i zdecydowane zwiększenie aktywności fizycznej. Ponieważ głównym fenotypem w tej postaci nadciśnienia tętniczego jest otyłość/nadwaga lub otyłość trzewna, podstawowym wskaźnikiem skuteczności leczenia, poza wartością ciśnienia tętniczego, jest zmniejszenie obwodu talii. Najczęstszym błędem w postępowaniu lekarskim jest zwolnienie dziecka z zajęć wychowania fizycznego, a tym samym uniemożliwienie mu dostępu do najlepszego leczenia tej postaci nadciśnienia. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. Lurbe E., Cifkova R., Cruikshank J.K. i wsp.: Management of high blood pressure in children and adolescents: Recommendations of the European Society of Hypertension. J. Hypertens., 2009; 27: 1719–1742