W badaniu ultrasonograficznym jamy brzusznej u 8-tygodniowej dziewczynki stwierdzono „torbiele” w rzucie jajników. Jak należy postępować w takim przypadku? Jak często należy wykonywać kontrolne badanie ultrasonograficzne?

Rutynowe badanie USG wykonywane prenatalnie i w okresie noworodkowym zwiększyło wykrywalność bezobjawowych torbieli jajników. Torbiele o średnicy >9 mm stwierdza się u 18% dzieci do 2. roku życia, a mikrotorbiele o średnicy <9 mm – aż u 84%. Większość zmian obserwowanych u noworodków i niemowląt ma charakter czynnościowy. Ich powstawanie jest związane z aktywnością osi podwzgórze–przysadka–jajniki i zwiększonym wydzielaniem gonadotropin w pierwszych tygodniach życia (maks. stężenie w 2.–4. mż.). Zmiany czynnościowe podlegają samoistnej inwolucji, co jest następstwem zmniejszenia stężenia gonadotropin około 1. roku życia i utrzymywania się ich na bardzo niskim poziomie do 6.–8. roku życia. Jak dotąd nie opracowano wytycznych dotyczących kontroli tych dziewczynek, jednak znajomość mechanizmów neurohormonalnych pozwala wybrać odpowiedni sposób postępowania i w większości przypadków uzasadnia metody zachowawcze. Jeśli kontrolne badanie USG wykonane po 3–4 tygodniach od rozpoznania potwierdzi zmniejszenie rozmiaru torbieli, można podejrzewać czynnościowy charakter zmiany, co pozwala na kontynuowanie obserwacji (ponowne USG za 4–8 tyg.) i uniknięcie interwencji chirurgicznej. Do całkowitej regresji zmiany najczęściej dochodzi w ciągu kilku pierwszych miesięcy życia.

Interwencji chirurgicznej zwykle wymagają duże torbiele proste o średnicy >5 cm, torbiele złożone niepodlegające inwolucji w ciągu 4–6 miesięcy obserwacji oraz torbiele z towarzyszącymi objawami klinicznymi (ucisk, skręt, krwawienie) niezależnie od ich struktury i wielkości. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. Cohen H.L., Shapiro M.A., Mandel F.S. i wsp.: Normal ovaries in neonatal and infants: a sonographic study of 77 patients 1 day to 24 months old. AJR, 1993; 160: 583–586
2. Dolgin S.E.: Ovarian masses in the newborn. Semin. Pediatr. Surg., 2000; 9: 121–127
3. Kulik-Rechberger B., Szponar E., Jędrzejewski G., Wieczorek P.: Torbiele jajników u noworodków. Gin. Prakt., 2005; 4 (85): 23–26
4. Luzzatto C., Midrio P., Toffolutti T. i wsp.: Neonatal ovarian cysts: management and follow-up. Pediatr. Surg. Int., 2000; 16: 56–59