Jak stosować GKS w leczeniu posocznicy meningokokowej z wylewami krwi do nadnerczy?

Nie ma dowodów na skuteczność glikokortykosteroidoterapii w leczeniu posocznicy i wstrząsu septycznego – przeciwnie, dotychczasowe badania wskazują, że glikokortykosteroidy (GKS) mogą nawet zwiększać śmiertelność dzieci z ciężką posocznicą. Natomiast stosowanie GKS w posocznicy z wylewami krwi do nadnerczy jest uzasadnione koniecznością substytucji GKS, których wytwarzanie przez uszkodzone nadnercza może być istotnie upośledzone (Society of Critical Care Medicine SCCM, zalecenie 1A). Substytucja GKS polega na podaniu hydrokortyzonu we wlewie w początkowej dawce 50 mg/ kg/24 h, następnie dawkowanie jest indywidualne do 50 mg/kg/24 h. Podanie hydrokortyzonu jest także wskazane we wstrząsie opornym na aminy katecholowe w warunkach oddziału intensywnej opieki medycznej. GKS stosuje się rutynowo w leczeniu ropnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (ZOMR) o nieznanej etiologii, pneumokokowej i wywołanego przez H. influenzae. Dane uzasadniające stosowanie GKS w meningokokowym ZOMR są słabe.

Podsumowując, zastosowanie GKS jest wskazane w leczeniu ZOMR, wstrząsu opornego na terapię płynową i katecholaminy oraz w przypadku podejrzenia lub potwierdzenia niedoczynności nadnerczy. W wylewach do nadnerczy stosuje się hydrokortyzon we wlewie początkowo w dawce 50 mg/kg/24 h, a następnie w dawkach indywidualnych nawet do 50 mg/kg/24 h.

Piśmiennictwo

1. Markovitz B., Goodman D., Watson R. i wsp.: A retrospective cohort study of prognostic factors associated with outcome in pediatric severe sepsis: what is the role of steroids? Pediatr. Crit. Care Med., 2005; 6 (3): 270–274
2. Pizarro C., Troster E., Damiani D., Carcillo J.A.: Absolute and relative adrenal insufficiency in children with septic shock. Crit. Care Med., 2005; 33 (4): 855–859
3. Weiss S.L., Fitzgerald J.C., Pappachan J. i wsp.: Global epidemiology of pediatric severe sepsis: the sepsis prevalence, outcomes, and therapies study. Am. J. Respir. Crit. Care Med., 2015; 191: 1147–1157
4. Dellinger R.P., Levy M.M., Rhodes A. i wsp.; Surviving Sepsis Campaign Guidelines Committee Including the Pediatric Subgroup: Surviving Sepsis Campaign: international guidelines for management of severe sepsis and septic shock: 2012. Crit. Care Med., 2013; 41 (2): 580–637 
5. Singer M., Clifford S., Deutschman M.S. i wsp.: The Third International Consensus Definitions for Sepsis and Septic Shock (Sepsis-3). JAMA, 2016; 315 (8): 801–810
6. Wytyczne Polskiej Rady Resuscytacji 2015. www.prc.krakow.pl/wytyczne.html
7. European Resuscitation Council, Polska Rada Resuscytacji, European Paediatric Life Support, Zaawansowane Zabiegi Resuscytacyjne u dzieci. Materiały kursowe pod red. prof. dr hab. J. Andresa, 2015
8. Ferrer R., Martin-Loeches I.: Empiric antibiotic treatment reduces mortality in severe sepsis and septic shock from the first hour: results from a guideline-based performance improvement program. Crit. Care Med., 2014; 42 (8): 1749–1755
9. Brouwer M.C., McIntyre P., de Gans J. i wsp.: Corticosteroids for acute bacterial meningitis (review). The Cochrane Collaboration, The Cochrane Library, 2010: Issue 9 
10. Wong H.R., Cvijanovich N.Z., Anas N. i wsp.: Developing a clinically feasible personalized medicine approach to pediatric septic shock. Am. J. Respir. Crit. Care Med., 2015; 191 (3): 309–315
11. Piotrowski A.: Sepsis and septic shock in children in the light of the „Survivial Sepsis Campaign” guidelines. Med. Prakt., 2016; 13: 129–136
12. International Surviving Sepsis Campaign guideline on management of sepsis and septic shock. Intensive Care Med., 2017; 43 (3): 304