Kiedy włączyć leki przeciwwirusowe do leczenia ospy wietrznej?

Pytanie nadesłane do redakcji

Kiedy włączyć leki przeciwwirusowe do leczenia ospy wietrznej? Którzy pacjenci mogą odnieść korzyść z takiego postępowania? Jak postąpić w przypadku:
a) dziecka >12. roku życia, które zgłosiło się w 2.–3. dobie trwania choroby
b) dziecka z grupy małego ryzyka rozwoju powikłań, ale z ciężkim przebiegiem choroby, u którego w 4. dobie nadal utrzymuje się gorączka i pojawiają się nowe wykwity
c) pacjentów z początkowo łagodnym przebiegiem choroby, których stan pogarsza się w kolejnych dobach?

Odpowiedź

W praktyce trudno przewidzieć wszystkie możliwe sytuacje kliniczne, dlatego zalecenia muszą być ogólne, a lekarze powinni analizować każdy przypadek indywidualnie.

Decyzję podejmuje się na podstawie oceny korzyści z leczenia w porównaniu z potencjalnym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych. Biorąc pod uwagę bardzo dobry profil bezpieczeństwa acyklowiru (obecnie jest to lek OTC – tabletki 200 mg) oraz jego mechanizm działania (prolek, który uaktywnia się tylko w komórkach zakażonych wirusem, np. VZV), według mnie w większości wątpliwych przypadków należy zastosować leczenie przeciwwirusowe (jeżeli nie ma bezwzględnych przeciwwskazań, takich jak nadwrażliwość na lek, uszkodzenie nerek).

We wszystkich sytuacjach wymienionych w pytaniu zastosowałbym acyklowir:

a) pacjent >12. roku życia należy już do grupy zwiększonego ryzyka ciężkiego przebiegu ospy wietrznej, dlatego może odnieść korzyść z zastosowania acyklowiru nawet w 2. lub 3. dobie choroby

b) dziecko chore na ospę wietrzną o ciężkim przebiegu, niezależnie od braku czynników ryzyka, również jest kandydatem do leczenia przeciwwirusowego – nie wszystkie czynniki ryzyka są znane, a ciężki przebieg choroby stanowi wystarczające wskazanie do leczenia przeciwwirusowego

c) pacjenci, u których choroba początkowo przebiega łagodnie, a następnie ich stan się pogarsza, zwłaszcza chorzy hospitalizowani, mogą odnieść korzyści z leczenia przeciwwirusowego, dlatego należy im podać acyklowir.

Piśmiennictwo

1. Dunkle L.M., Arvin A.M., Whitley R.J. i wsp.: A controlled trial of acyclovir for chickenpox in normal children. N. Engl. J. Med., 1991; 325 (22): 1539–1544
2. CDC Pink Book Varicella. www.cdc.gov/vaccines/pubs/pinkbook/downloads/varicella.pdf
3. Andrei G., Snoeck R.: Advances in the treatment of varicella-zoster virus infections. Adv. Pharmacol., 2013; 67: 107–168
4. Szenborn L., Kraszewska-Głomba B., Jackowska T. i wsp.: Polish consensus guidelines on the use of acyclovir in the treatment and prevention of VZV and HSV infections. J. Infect. Chemother., 2016; 22 (2): 65–71
5. Klassen T.P., Hartling L., Wiebe N. i wsp.: Acyclovir for treating varicella in otherwise healthy children and adolescents. Cochrane Database Syst. Rev., 2005; (4): CD002980
6. Balfour H.H. Jr, Rotbart H.A., Feldman S. i wsp.: Acyclovir treatment of varicella in otherwise healthy adolescents. The Collaborative Acyclovir Varicella Study Group. J. Pediatr., 1992; 120: 627–633
7. Klassen T.P., Belseck E.M., Wiebe N. i wsp.: Acyclovir for treating varicella in otherwise healthy children and adolescents: a systematic review of randomised controlled trials. BMC Pediatr., 2002; 2: 9