Jakie są objawy zatrucia sinicami?

Sinice to organizmy jednokomórkowe bytujące w zbiornikach wodnych na całym świecie. W sprzyjających warunkach (ciepła woda bogata w składniki organiczne) może dojść do ich nadmiernego namnożenia się, co obserwujemy każdego roku w przybrzeżnych wodach Bałtyku oraz w polskich jeziorach. Do zatrucia dochodzi w wyniku wypicia skażonej wody, spożycia skażonej żywności lub kąpieli w zanieczyszczonym zbiorniku wodnym.

Objawy zatrucia sinicami są nieswoiste i zależą od rodzaju toksyn, jakie wyprodukowały i zakaziły wodę. W Bałtyku najczęściej dochodzi do zakwitu Nodularia spumigena produkującej nodularynę. Toksyna ta hamuje aktywność fosfataz fosfoproteinowych 1 i 2A w wątrobie, co może się objawiać dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi (nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha), osłabieniem, anoreksją, a nawet niewydolnością wątroby. Z kolei w przypadku ekspozycji na toksyny Aphanizomonen flos-aquae, drugiego najczęściej występującego gatunku, dominują objawy ze strony układu nerwowego i mięśni (drżenia mięśni, zaburzenia równowagi, dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, w skrajnych przypadkach porażenie mięśni oddechowych). Niezależnie od gatunku sinic po zatruciu mogą także wystąpić objawy reakcji na lipopolisacharyd będący składnikiem błony komórkowej wszystkich gatunków: stany gorączkowe, podrażnienie skóry i oczu, reakcje alergiczne (wysypki, pęcherze, napad astmy), dolegliwości żołądkowo-jelitowe, ból gardła, głowy i stawowo-mięśniowy.

Niestety nie ma swoistego leczenia. Podstawą jest unikanie ekspozycji na skażoną wodę, o czym należy pamiętać zwłaszcza w sezonie wakacyjnym. W przypadku zatrucia zaleca się leczenie objawowe oraz przyspieszenie eliminacji toksyn z organizmu poprzez nawadnianie chorego. Choć do ciężkich zatruć u ludzi dochodzi sporadycznie, z uwagi na nieprzewidywalny stopień nasilenia zatrucia, w przypadku dużego narażenia na toksyny wskazana jest obserwacja w warunkach szpitalnych. W piśmiennictwie dostępne są dane na temat prób neutralizacji toksyn in vitro oraz u zwierząt za pomocą transferazy glutationu i cholestyraminy.

Piśmiennictwo

1. Codd G.A., Morrison L.F., Metcalf J.S.: Cyanobacterial toxins: risk management for health protection. Toxicol. Appl. Pharmacol., 2005; 203 (3): 264–272
2. Pilotto L.S., Douglas R.M., Burch M.D. i wsp.: Health effects of exposure to cyanobacteria (blue-green algae) during recreational water-related activities. Aust. N. Z. J. Public Health, 1997; 21 (6): 562–566
3. Kisiel A., Pańczyk-Tomaszewska M., Roszkowska-Blaim M.: Zespół niespecyficznych objawów chorobowych po kontakcie z toksycznymi sinicami – opis przypadku. Pediatr. Med. Rodzinna, 2013; 9 (2): 193–196
4. Buratti F.M., Scardala S., Funari E., Testai E.: Human glutathione transferases catalyzing the conjugation of the hepatoxin microcystin-LR. Chem. Res. Toxicol., 2011; 24 (6): 926–933