Czy podanie w podgłośniowym zapaleniu krtani u dzieci deksametazonu doustnie/domięśniowo wiąże się z ryzykiem supresji nadnerczy?

Deksametazon jest silnym glikokortykosteroidem o sile działania 30 razy większej niż siła działania hydrokortyzonu. Jego skuteczność jest więc duża, cechuje go jednak równie duży potencjał wywoływania skutków ubocznych, m.in. supresji kory nadnerczy (17 razy większy niż hydrokortyzonu). Krótkotrwałą supresję obserwuje się już po doustnym podaniu 1 mg deksametazonu. Znalazło to zastosowanie w teście diagnostycznym wykorzystywanym w celu wykluczenia hiperkortyzolemii (test z 1 mg deksametazonu). Ryzyko wystąpienia niewydolności nadnerczy wzrasta z długością trwania terapii; jest także zależne od dawki leku i pory dnia, kiedy jest stosowany. Uważa się, że ryzyko zahamowania osi podwzgórze–przysadka–nadnercza u dorosłego pacjenta występuje przy stosowaniu deksametazonu w dawce 4 mg dziennie przez tydzień. Zaleca się redukować dawkę powoli aż do odstawienia leku i poinformować pacjenta o możliwości wystąpienia objawów niewydolności nadnerczy. W przypadku ostrych infekcji dróg oddechowych u dzieci steroidy systemowo stosuje się doraźnie lub krótkotrwale (maks. kilka dni), ryzyko wystąpienia niewydolności kory nadnerczy nie jest więc duże. W jednym z badań u dzieci chorujących na krup stwierdzono, że skuteczna, jednorazowa dawka deksametazonu (0,6 mg/kg mc./dawkę) nie spowodowała supresji endogennej produkcji glikokortykosteroidów. Przy dłuższym, regularnym stosowaniu (dłużej niż kilka dni) dawkę deksametazonu należy jednak stopniowo redukować.

Piśmiennictwo

1. Nicolaides N.C., Pavlaki A.N., Maria Alexandra M.A. i wsp.: Glucocorticoid Therapy and Adrenal Suppression. (W:) Feingold K.R., Anawalt B., Boyce A. i wsp. (red.): Endotext [Internet]. South Dartmouth (MA): MDText.com, Inc.; 2000
2. Gill N., Sirizzotti N., Johnson D. i wsp.: Endogenous glucocorticoid response to single-dose dexamethasone for croup in children: A pharmacodynamic study. Pediatr. Emerg. Care, 2020; 36 (1): 50–56
3. https://www.endocrinology.org/media/4091/spssfe_supporting_sec_-final_10032021-1.pdf
4. https://www.uptodate.com/contents/dexamethasone-systemic-drug-information/print