Zgodnie z zamysłem twórcy diety wolumetrycznej, profesor Barbary J. Rolls z Pennsylvania State University, jej stosowanie zaleca się pacjentom otyłym w celu redukcji masy ciała. Przestrzeganie diety ma ułatwić podział produktów żywnościowych na 4 grupy, różniące się między sobą gęstością energetyczną.
Fot. pixabay.com
Zgodnie z definicją gęstość energetyczna produktu to liczba kalorii w przeliczeniu na jednostkę wagi danego produktu (kcal/g lub kcal/100 g). Im niższa jest gęstość energetyczna produktu, tym więcej dany pacjent może go spożyć. Natomiast spożycie produktów o średniej i wysokiej gęstości energetycznej należy kontrolować lub, o ile to możliwe, wykluczyć z jadłospisu. Poniżej przedstawiono podział produktów żywnościowych na grupy na podstawie ich gęstości energetycznej.
Grupa 1. – produkty o bardzo niskiej gęstości energetycznej. Produkty te powinny stanowić podstawę diety. Zalicza się do nich nieskrobiowe warzywa (ogórek, pomidor, papryka, cukinia, bakłażan, kalafior, brokuł, sałata, szpinak, jarmuż) oraz owoce z małą zawartością cukrów (owoce jagodowe, jabłka, pomarańcze, grejpfruty). W praktyce oznacza to spożywanie warzyw i owoców o dużej zawartości wody. Do tej grupy zalicza się także niskotłuszczowe mleko i produkty mleczne (jogurt naturalny, kefir, maślanka, mleko acidofilne), chude sery twarogowe oraz zupy na wywarach jarzynowych bądź gotowane na chudym mięsie (bez dodatku śmietany).
Grupa 2. – produkty o niskiej gęstości energetycznej. Produkty te należy spożywać w umiarkowanych ilościach. Do tej grupy zalicza się owoce i warzywa skrobiowe (ziemniaki, bataty, banany), pełnoziarniste produkty zbożowe (grube kasze, ryż brązowy, makaron razowy), nasiona roślin strączkowych, chude mięsa (kurczak, indyk, wołowina) oraz chude ryby.
Grupa 3. – produkty o średniej gęstości energetycznej. Ilość tych produktów w diecie należy kontrolować. Są to pozostałe gatunki mięs, tłuste ryby, sery twarde i pleśniowe, pieczywo pszenne, ryż biały, makarony z mąki pszennej, pizza, frytki, gotowe sosy sałatkowe, lody, ciasta.
Grupa 4. – produkty o wysokiej gęstości energetycznej. Spożycie tych produktów należy kontrolować, ograniczając wielkość porcji bądź, jak w przypadku przekąsek i produktów typu fast food, zrezygnować z ich spożycia. Do grupy tej zalicza się orzechy, nasiona (sezam, siemię lniane, nasiona chia), masło, oleje roślinne oraz przekąski, takie jak: krakersy, chipsy, batony czekoladowe i wspomniane już potrawy fast food.
Plusy i minusy diety
W 1. i 2. grupie znajdują się warzywa i owoce, co ułatwia dostarczenie do organizmu odpowiednich ilości błonnika pokarmowego. Duża zawartość tego składnika w diecie zwiększa uczucie sytości, a to z kolei pomaga zmniejszyć porcje spożywanych pokarmów. Błonnik pokarmowy pomaga także kontrolować poposiłkowe stężenia glukozy we krwi oraz wpływa korzystnie na gospodarkę lipidową organizmu. Dodatkowo warzywa i owoce są bogatym źródłem przeciwutleniaczy (witamin antyoksydacyjnych i związków polifenolowych).
Warto też zaznaczyć, że w kilku przeglądach systematycznych i metaanalizach badań obserwacyjnych stwierdzono, że spożywających dietę o niższej gęstości energetycznej cechuje mniejsza masa ciała.
Z drugiej strony zestawienie orzechów, nasion, olejów roślinnych i wysokotłuszczowych przekąsek i produktów fast food może być mylące. Wymienione jako pierwsze produkty dostarczają jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, których korzystny wpływ na zdrowie jest dobrze udokumentowany. Natomiast przekąski zawierają głównie nasycone kwasy tłuszczowe oraz tłuszcz palmowy.
Piśmiennictwo
https://health.usnews.com/best-diet/volumetrics-dietStelmach-Mardas M, Rodacki T, Dobrowolska-Iwanek J i wsp.. Link between food energy density and body weight changes in obese adults. Nutrients. 2016; 8 (4)
Rolls B. Dietary energy density: Applying behavioural science to weight management. Nutr Bull. 2017;42 (3): 246–253.