Opracowała: lek. Karina Polak
Skróty: UV – promieniowanie ultrafioletowe, UPF – współczynnik ochrony przed promieniowaniem ultrafioletowym (odpowiednik wskaźnika SPF wyznaczany dla tkanin), TGF-β – transformujący czynnik wzrostu β
Podczas pandemii COVID-19 wyodrębniono wariant trądziku mechanicznego, związanego z noszeniem maseczki ochronnej, określany jako „maskne”. Jego powstawanie wiąże się z mechanicznym drażnieniem skóry (okluzją, tarciem, uciskiem) oraz dysbiozą w zakresie mikrobiomu, spowodowaną zwiększoną temperaturą, zmianą pH, nawilżenia. Przedłużone noszenie maski ochronnej wpływa na wszystkie wymienione czynniki. W tabeli 1 przedstawiono proponowane kryteria kliniczne rozpoznania.
| Tabela 1. Proponowane kryteria kliniczne „maskne” – trądziku związanego z noszeniem maski ochronnej. | ||||
|---|---|---|---|---|
| wystąpienie trądziku w okresie 6 tygodni od rozpoczęcia regularnego stosowania maski ochronnej lub nasilenie zmian w miejscu noszenia maski | odrębny wzór występowania, dotyczący strefy O, obejmującej rejon wyznaczony przez szczyt nosa, fałdy nosowo-wargowe, brodę | wykluczenie innych chorób, takich jak zapalenie okołoustne, łojotokowe zapalenie skóry, zapalenia mieszków włosowych wywoływane przez grzyby z rodzaju Malassezia, trądzik różowaty | ||
W pielęgnacji skóry dotkniętej „maskne” należy uwzględnić:
- stosowanie łagodnych preparatów oczyszczających o właściwościach antybakteryjnych,
- preparaty nawilżające oparte na formule podobnej do emolientów,
- formuły zawierające substancje pochodzenia roślinnego o właściwościach przeciwzapalnych, antyoksydacyjnych, przeciwbakteryjnych lub zmniejszających wydzielanie łoju,
- wśród nośników substancji aktywnych w przypadku preparatów zawierających połączenie retinoidów i antybiotyków, należy preferować formuły hydrożelowe, mogące zmniejszać miejscowe podrażnienia i zwiększać skuteczność działania leków,
- chemiczne filtry przeciwsłoneczne należy zastąpić maskami wykonanymi z odpowiedniego materiału, chroniącymi przed promieniowaniem UV dolną część twarzy.
Wśród preferowanych cech maski ochronnej wymienia się:
- gładką, bezszwową powierzchnię,
- brak metalowych części umieszczonych w rejonie nosa,
- pętle na uszy pozbawione dodatku lateksu/gumy, z możliwością regulacji długości za pomocą koralika o płaskiej powierzchni,
- wzór złożony z dwóch elementów w uniwersalnym rozmiarze, pokrywający twarz od grzbietu nosa po linię żuchwy, pozwalający na przepływ powietrza podczas mówienia,
- ochronę przed promieniowaniem UV poprzez zastosowanie materiału o wskaźniku UPF 40+.
Zwrócono także uwagę na potencjalne wykorzystanie wpływu tkanin na skórę. Materiały zawierające srebro, tlenek cynku lub tlenek miedzi wykazują właściwości bakteriobójcze, mogąc pełnić wspomagającą rolę w leczeniu niektórych dermatoz, w tym zmniejszać antybiotykooporność podczas leczenia trądziku. Zastosowanie włókien poliestrowych z tlenkiem miedzi wpływało także na spłycenie zmarszczek, zwiększenie produkcji elastyny, prokolagenu 1 oraz TGF-β.
