Opracowała: Karina Polak
Leczenie biologiczne zajmuje ważne miejsce w terapii wielu chorób skóry, m.in. łuszczycy, atopowego zapalenia skóry, trądziku odwróconego. Większość preparatów stosowana jest w formie leczenia systemowego, co niesie ze sobą ryzyko działań niepożądanych (m.in. zwiększone ryzyko infekcji). Aby uniknąć skutków ubocznych leków podawanych ogólnie, podjęto próby zastosowania wybranych preparatów w formie miejscowych iniekcji. Celem autorów przeglądu systematycznego była ocena skuteczności miejscowej terapii wybranymi lekami biologicznymi w leczeniu nienowotworowych chorób skóry.
W tym celu przeprowadzono wyszukiwanie w bazach PubMed i Embase, obejmujące artykuły opublikowane w latach 2000–2020. Spośród 1013 wyników wyszukiwania do przeglądu włączono 19 badań, obejmujących łącznie 172 pacjentów. Publikacje dotyczyły miejscowego wykorzystania infliksymabu (7), rytuksymabu (5), adalimumabu (4), enaterceptu (2) oraz biosymilaru rytuksymabu (1).
| Grupa chorób* | Choroba | Lek (ilość doniesień) | Efekt terapeutyczny (lek) |
|---|---|---|---|
| choroby ziarniniakowe i inne | skórna postać sarkoidozy | infliksymab (1) | brak |
| ziarniniak eozynofilowy | rytuksymab (1) | ustąpienie 2/3 zmian, zmniejszenie wymiaru pozostałego ogniska | |
| obumieranie tłuszczowate | etanercept (1), infliksymab (1) | całkowita remisja (etanercept); ustąpienie 2/3 zmian, zmniejszenie wymiaru pozostałego ogniska (infliksymab) | |
| piodermia zgorzelinowa | infliksymab (1) | brak | |
| choroba leśniowskiego i crohna (zmiany w rejonie odbytu) | infliksymab (4), adalimumab (2) | całkowite (55/87) lub częściowe (22/87) ustąpienie zmian, brak efektu (10/87, infliksymab); całkowite (14/28) lub częściowe (14/28) ustąpienie zmian (adalimumab) | |
| dermatozy zapalne | pęcherzyca zwykła | rytuksymab (3) biosymilar rytuksymabu (1) | częściowe lub całkowite ustąpienie zmian w obrębie skóry i śluzówek (rytuksymab); całkowite (2/11) lub częściowe (7/11) ustąpienie zmian, brak efektu (2/11 - biosymilar rytuksymabu) |
| liszaj twardzinowy i zanikowy | adalimumab (2), | częściowe lub całkowite ustąpienie zmian | |
| pozostałe choroby skóry | pseudochłoniak skóry | rytuksymab (1) | częściowe ustąpienie zmiany |
| keloid | etanercept (1) | brak efektu w zakresie wielkości zmiany; redukcja świądu | |
| *Klasyfikacja została oparta na podziale zastosowanym przez autorów przeglądu | |||
