Dyslipidemia (zaburzenia lipidowe) to stan, kiedy stężenia lipidów i lipoprotein we krwi są zbyt duże. Mogą o niej świadczyć objawy pośrednie, czyli powikłania, takie jak miażdżyca i związane z nią choroby układu sercowo-naczyniowego (np. udar mózgu lub zawał serca). Podstawowym warunkiem skutecznego leczenia zaburzeń lipidowych jest zmiana stylu życia.
Co to jest dyslipidemia?
Stan, w którym stężenia lipidów i lipoprotein we krwi przekraczają wartości uznane za pożądane, nazywa się dyslipidemią.
Przeczytaj więcej o prawidłowych stężeniach lipidów we krwi: Co to jest lipidogram - badanie, normy
Główne postaci dyslipidemii to:
- hipercholesterolemia – kiedy stężenie cholesterolu LDL jest za wysokie
- dyslipidemia aterogenna (w tym hiperlipidemia mieszana) – kiedy współwystępuje zwiększone stężenie trójglicerydów, małe stężenie HDL i obecność nieprawidłowych cząsteczek LDL (tzw. małych, gęstych LDL)
- hipertriglicerydemia – kiedy stężenie triglicerydów jest za duże
- hiperLp(a)lipoproteinemia – kiedy występuje zwiększone stężenie lipoproteiny (a) [Lp(a)].
Ryc. Zaburzenia gospodarki lipidowej (dyslipidemie) to grupa chorób związanych z nieprawidłowym stężeniem lipidów (tłuszczów) we krwi
Kiedy wykonuje się badania w kierunku dyslipidemii?
Badanie w kierunku dyslipidemii wykonuje się u:
- osób z objawami choroby układu sercowo-naczyniowego
- osób z blaszkami miażdżycowymi w tętnicach wieńcowych i/lub szyjnych
- chorych na cukrzycę, przewlekłą chorobę nerek, nadciśnienie tętnicze, otyłość, przewlekłe autoimmunologiczne choroby zapalne
- potomków osób z ciężką dyslipidemią (są oni następnie monitorowani w specjalistycznych ośrodkach, jeśli zaburzenia się potwierdzą)
- członków rodzin osób z przedwczesną chorobą układu sercowo-naczyniowego.
Badanie przesiewowe lekarz może zlecić też u dorosłych mężczyzn w wieku ≥40 lat i kobiet w wieku ≥50 lat lub po menopauzie, zwłaszcza jeśli występują inne czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego.
Zaburzenia lipidowe – objawy
Zaburzenia lipidowe mogą nie powodować żadnych objawów i zostać wykryte podczas badania krwi. Objawy, takie jak żółtaki, czyli małe żółtawe guzki na powiekach, nad dużymi stawami (np. na kolanach, łokciach), na rękach i stopach, niekiedy na pośladkach lub rąbek starczy rogówki, występują tylko u niektórych osób.
Pośrednimi objawami są powikłania zaburzeń lipidowych, czyli miażdżyca i związane z nią choroby układu sercowo-naczyniowego, np. zawał serca lub udar mózgu.
U części osób z zaburzeniami lipidowymi może współistnieć nadwaga/otyłość lub cukrzyca typu 2.
Leczenie zaburzeń lipidowych
Zaburzenia lipidowe - leczenie niefarmakologiczne
W zależności od rodzaju dyslipemii, lekarz może zlecić też odpowiednie leczenie farmakologiczne.
Podstawowym warunkiem skutecznego leczenia zaburzeń lipidowych jest zmiana stylu życia, a zwłaszcza:
- zwiększenie aktywności fizycznej, która pomaga zmniejszyć stężenie triglicerydów i zwiększyć stężenie cholesterolu HDL (tzw. dobrego cholesterolu)
- stosowanie właściwej diety
- zmniejszenie masy ciała, prowadzące do zmniejszenia stężenia cholesterolu LDL i triglicerydów, a przyczyniające się do wzrostu stężenia cholesterolu HDL
- zaprzestanie palenia tytoniu, co przyczynia się do wzrostu stężenia cholesterolu HDL.
Zaburzenia lipidowe - leczenie farmakologiczne
W zależności od rodzaju dyslipemii, lekarz może zlecić też odpowiednie leczenie farmakologiczne.
