Zaburzenia lipidowe (dyslipidemie) - objawy i leczenie

Dyslipidemia (zaburzenia lipidowe) to stan, kiedy stężenia lipidów i lipoprotein we krwi są zbyt duże. Mogą o niej świadczyć objawy pośrednie, czyli powikłania, takie jak miażdżyca i związane z nią choroby układu sercowo-naczyniowego (np. udar mózgu lub zawał serca). Podstawowym warunkiem skutecznego leczenia zaburzeń lipidowych jest zmiana stylu życia.

Co to jest dyslipidemia?

Stan, w którym stężenia lipidów i lipoprotein we krwi przekraczają wartości uznane za pożądane, nazywa się dyslipidemią.

Przeczytaj więcej o prawidłowych stężeniach lipidów we krwi: Co to jest lipidogram - badanie, normy

Główne postaci dyslipidemii to:

hipercholesterolemia – kiedy stężenie cholesterolu LDL jest za wysokie
dyslipidemia aterogenna (w tym hiperlipidemia mieszana) – kiedy współwystępuje zwiększone stężenie trójglicerydów, małe stężenie HDL i obecność nieprawidłowych cząsteczek LDL (tzw. małych, gęstych LDL)
hipertriglicerydemia – kiedy stężenie triglicerydów jest za duże
hiperLp(a)lipoproteinemia – kiedy występuje zwiększone stężenie lipoproteiny (a) [Lp(a)].

Ryc. Zaburzenia gospodarki lipidowej (dyslipidemie) to grupa chorób związanych z nieprawidłowym stężeniem lipidów (tłuszczów) we krwi

Kiedy wykonuje się badania w kierunku dyslipidemii?

Badanie w kierunku dyslipidemii wykonuje się u:

osób z objawami choroby układu sercowo-naczyniowego
osób z blaszkami miażdżycowymi w tętnicach wieńcowych i/lub szyjnych
chorych na cukrzycę, przewlekłą chorobę nerek, nadciśnienie tętnicze, otyłość, przewlekłe autoimmunologiczne choroby zapalne
potomków osób z ciężką dyslipidemią (są oni następnie monitorowani w specjalistycznych ośrodkach, jeśli zaburzenia się potwierdzą)
członków rodzin osób z przedwczesną chorobą układu sercowo-naczyniowego.

Badanie przesiewowe lekarz może zlecić też u dorosłych mężczyzn w wieku ≥40 lat i kobiet w wieku ≥50 lat lub po menopauzie, zwłaszcza jeśli występują inne czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego.

Zaburzenia lipidowe – objawy

Zaburzenia lipidowe mogą nie powodować żadnych objawów i zostać wykryte podczas badania krwi. Objawy, takie jak żółtaki, czyli małe żółtawe guzki na powiekach, nad dużymi stawami (np. na kolanach, łokciach), na rękach i stopach, niekiedy na pośladkach lub rąbek starczy rogówki, występują tylko u niektórych osób.

Pośrednimi objawami są powikłania zaburzeń lipidowych, czyli miażdżyca i związane z nią choroby układu sercowo-naczyniowego, np. zawał serca lub udar mózgu.

U części osób z zaburzeniami lipidowymi może współistnieć nadwaga/otyłość lub cukrzyca typu 2.

Leczenie zaburzeń lipidowych

Zaburzenia lipidowe - leczenie niefarmakologiczne

W zależności od rodzaju dyslipemii, lekarz może zlecić też odpowiednie leczenie farmakologiczne.

Podstawowym warunkiem skutecznego leczenia zaburzeń lipidowych jest zmiana stylu życia, a zwłaszcza:

zwiększenie aktywności fizycznej, która pomaga zmniejszyć stężenie triglicerydów i zwiększyć stężenie cholesterolu HDL (tzw. dobrego cholesterolu)
stosowanie właściwej diety
zmniejszenie masy ciała, prowadzące do zmniejszenia stężenia cholesterolu LDL i triglicerydów, a przyczyniające się do wzrostu stężenia cholesterolu HDL
zaprzestanie palenia tytoniu, co przyczynia się do wzrostu stężenia cholesterolu HDL.

Zaburzenia lipidowe - leczenie farmakologiczne

W zależności od rodzaju dyslipemii, lekarz może zlecić też odpowiednie leczenie farmakologiczne.

15.02.2023

Zobacz także

Hipercholesterolemia Hipercholesterolemią nazywamy zwiększone stężenie cholesterolu we krwi. To stan, który może towarzyszyć lub sprzyjać różnych chorobom, np. układu krążenia, jak zawał serca, udar mózgu i inne. Istnieją różne rodzaje hipercholesterolemii, a podczas leczenia zawsze wymagana jest zmiana stylu życia. Stosuje się także leki, przede wszystkim statyny.

Wybrane treści dla Ciebie

Ciężka hipertriglicerydemia Dyslipidemia to stan, w którym stężenia lipidów i lipoprotein krążących w osoczu wykraczają poza wartości uznane za prawidłowe.
Miażdżyca Miażdżyca to przewlekła choroba zapalna tętnic, cechująca się tworzeniem charakterystycznych zmian w ich ścianie – blaszek miażdżycowych. Miażdżyca może być bezobjawowa lub powodować m.in. bóle wieńcowe (a także zawał serca), chromanie przestankowe oraz objawy neurologiczne. Miażdżyca, rozwijająca się podstępnie przez wiele lat stanowi przyczynę chorób sercowo-naczyniowych (np. zawału serca). W profilaktyce miażdżycy najważniejszy jest odpowiedni tryb życia – utrzymywanie odpowiedniej diety, prawidłowej masy ciała, aktywność fizyczna, niepalenie papierosów.
Dławica odmienna Dławica Prinzmetala (odmienna, naczynioskurczowa) jest rzadką postacią choroby wieńcowej, w której ból dławicowy (za mostkiem, który może promieniować) jest wywołany samoistnym skurczem tętnicy wieńcowej. Choć dolegliwości zwykle nawracają, to zapadalność na zawał serca jest bardzo mała
Jajko – wartości odżywcze, czy jajko podwyższa cholesterol? Wiele osób zastanawia się, czy spożycie większej liczby jaj może być niebezpieczne dla zdrowia. Niepokój w tej kwestii obudziło opublikowane w 1972 roku stanowisko AHA, w którym zalecono ograniczenie spożycia jaj do 3 sztuk tygodniowo. Po latach, na podstawie uaktualnionej wiedzy, dokonano rewizji tych zaleceń.
Lipidy i lipoproteiny Lipidy, takie jak cholesterol i triglicerydy, są nierozpuszczalne we krwi. Krążący lipid jest przenoszony w lipoproteinach, które transportują go do różnych tkanek w celu wykorzystania energii, odkładania lipidów, produkcji hormonów steroidowych i tworzenia kwasów żółciowych.
Ostre zespoły wieńcowe (OZW) Ostre zespoły wieńcowe są rodzajem choroby wieńcowej, czyli stanów niedokrwienia mięśnia sercowego związanych ze zmianami w tętnicach wieńcowych. Tętnice wieńcowe to drobne tętnice, których zadaniem jest zaopatrywanie serca (mięśnia sercowego) w tlen i składniki odżywcze.
Cholesterol - funkcje, źródła, frakcje, stężenie Cholesterol to substancja niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jednak spożywanie w nadmiernych ilościach pokarmów z dużą zawartością cholesterolu i jednoczesnym zwiększonym spożyciu nasyconych kwasów tłuszczowych, może przyczyniać się do powstania hipercholesterolemii
Lipidogram Lipidogram to badanie lipidów we krwi, podczas którego oznacza się stężenie całkowitego cholesterolu, cholesterolu HDL i LDL oraz triglicerydów. Istnieje wiele wskazań do wykonania lipidogramu, są to m. in. choroby sercowo-naczyniowe, miażdżyca, cukrzyca, otyłość, nadciśnienie tętnicze, przewlekła choroba nerek.
Cholesterol HDL – normy Cholesterol HDL to frakcja cholesterolu, inaczej są to lipoproteiny o dużej gęstości (ang. high density lipoprotein – HDL). Cholesterol HDL ma działanie ochronne, co oznacza, że duże stężenie cholesterolu HDL zmniejsza ryzyko miażdżycy i związanych z nią chorób.
Dobry cholesterol i zły cholesterol Cholesterol jest niezbędnym do funkcjonowania organizmu związkiem chemicznym – między innymi buduje błony komórkowe, jest prekursorem niektórych hormonów, przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Zbyt duże stężenie niektórych frakcji cholesterolu („zły cholesterol”) może jednak przyczyniać się do wystąpienia miażdżycy i jej powikłań. Badaniem, które ocenia stężenie cholesterolu całkowitego i jego frakcji jest lipidogram.