Jakie są właściwości podtlenku azotu? W jaki sposób ten gaz oddziałuje na organizm?

Podtlenek azotu (tlenek azotu [I], N2O) to nieorganiczny, niepalny, niewybuchowy gaz pozbawiony barwy i zapachu. Praktycznie nie rozpuszcza się w osoczu, do którego dyfunduje przez pęcherzyki płucne, i w stanie niezmienionym jest wydalany przez płuca. Nie powoduje uzależnienia ani tolerancji, jedynie w niewielkim stopniu zmniejsza kurczliwość mięśnia sercowego. Jego działanie znieczulające jest słabe i obecnie najczęściej jest wykorzystywany jako jeden ze składników znieczulenia ogólnego złożonego. Jako gaz mało reaktywny w mieszaninie z tlenem w stężeniu do 70% jest nośnikiem innych ogólnych środków anestetycznych.

Stosuje się go również w połączeniu z dożylnymi lekami znieczulającymi, opioidami i lekami zwiotczającymi. Podtlenek azotu praktycznie nie działa zwiotczająco na mięśnie, wykazuje natomiast silne działanie nasenne oraz ograniczone działanie euforyzujące, stąd jego określenie – gaz rozweselający. Objawy po użyciu N2O mogą przypominać stan zatrucia alkoholowego. W małych stężeniach poprawia on samopoczucie, w średnich powoduje euforię i napady śmiechu, a w dużych – narkozę (tab.).

Piśmiennictwo

1. Ekbom K., Jacobsson J. Marcus C.: Nitrous oxide inhalation is a safe and effective way to facilitate procedures in paediatric outpatient departments. Arch. Dis. Child., 2005; 90: 1073–1076
2. Migita R.T., Klein E.J., Garrison M.M.: Sedation and analgesia for pediatric fracture reduction in the emergency department. A systematic review. Arch. Pediatr. Adolesc. Med., 2006; 160: 46–51
3. Mohan S., Navak R., Thomas R.J., Ravindran V.: The effect of entonox, play therapy and a combination on pain relief in children: a randomized controlled trial. Pain Manag Nurs., 2015; 16 (6): 938–943