Czy suplementować żelazo u wcześniaka przy zmianie karmienia piersią na mleko modyfikowane?

Pytanie nadesłane do Redakcji

Czy przy zmianie karmienia piersią na mleko modyfikowane u wcześniaków należy kontynuować suplementację żelaza? (12-tygodniowe dziecko o masie ciała ok. 5 kg, urodzone w 34. tc. z masą 2500 g, karmione piersią, otrzymuje profilaktycznie żelazo w dawce 2 mg/kg mc. z powodu wcześniactwa. Matka musiała przerwać karmienie z powodu stosowania meloksykamu. Włączono bezlaktozowe Nan 0 lak. Czy nadal należy podawać żelazo?)

Odpowiedź

Zgodnie z najnowszymi zaleceniami Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego (PTN [2017]) suplementację żelaza w dawce profilaktycznej 1–2 mg/kg mc./24 h należy stosować u niemowląt z grup ryzyka (m.in. wcześniaki) niezależnie od sposobu żywienia, przez pierwszych 12 miesięcy życia. Jest to istotna zmiana w porównaniu z poprzednimi zaleceniami z 2011 roku, które mówiły o stosowaniu żelaza od 3–12. miesiąca życia.

Według zaleceń European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (ESPGHAN [Domellöf, 2014]) suplementację żelaza należy prowadzić u niemowląt z grup ryzyka w dawce profilaktycznej niezależnie od sposobu żywienia. Niemowlęta urodzone z masą ciała 2000–2500 g powinny otrzymywać żelazo w dawce profilaktycznej 1–2 mg/kg mc./24 h, natomiast urodzone z masą ciała <2000 g w dawce 2–3 mg/kg mc./24 h. Żelazo należy podawać od 2.–6. tygodnia życia do 6. miesiąca życia. Od 6. miesiąca życia niemowlęta powinny otrzymywać żywność bogatą w żelazo.

Co ciekawe według wytycznych American Academy of Pediatrics (AAP [2010]) profilaktyczną suplementację żelaza w dawce 2 mg/kg mc./24 h zaleca się przedwcześnie urodzonym niemowlętom karmionym pokarmem kobiecym. U dzieci karmionych naturalnie suplementację prowadzi się od 1. miesiąca życia do czasu wprowadzenia pokarmów uzupełniających bogatych w żelazo lub przejścia na mleko modyfikowane. Uważa się, że zawartość pierwiastka w mieszankach wzbogacanych żelazem jest wystarczająca, aby zapewnić dziecku dawkę profilaktyczną, choć niektóre mogą wymagać dodatkowej podaży. Standardowe mieszanki dla wcześniaków w Stanach Zjednoczonych zawierają 14,6 mg żelaza/l, natomiast standardowe mieszanki dla niemowląt urodzonych w terminie 12 mg/l. Przy takiej zawartości pierwiastka i podaży 150 ml mleka/kg mc./24 h niemowlęta otrzymują 1,8–2,2 mg żelaza/kg mc./24 h. ESPGHAN natomiast rekomenduje wzbogacanie mleka modyfikowanego początkowego w ilości 4–8 mg żelaza/l. Stąd zapewne wynika rozbieżność zaleceń.

Mleko wymienione w pytaniu to albo mleko Enfamil 0 lac (zawartość żelaza 10,8 mg/l), albo mleko Nan bezlaktozowy (zawartość żelaza 7 mg/l). Utrzymanie suplementacji profilaktycznej u niemowlęcia, którego dotyczy pytanie, jest uzasadnione. Zdrowy rozsądek podpowiada jednak, aby gospodarkę żelazem oceniać przy podejmowaniu decyzji i monitorowaniu skuteczności profilaktyki indywidualnie u konkretnego dziecka (p. Po jakim czasie od odstawienia meloksykamu można ponownie karmić piersią? Jakie leki alternatywne wobec meloksykamu można zastosować u kobiety karmiącej piersią?).

Piśmiennictwo

1. Standardy Opieki Medycznej w Polsce. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego. Wydanie II (2017) zaktualizowane i uzupełnione
2. Pleskaczyńska A., Dobrzańska A.: Profilaktyka niedoboru żelaza u dzieci – standard postępowania. Standardy Medyczne Pediatria, 2011; 8: 100–106
3. Domellöf M., Braegger C., Campoy C.T. i wsp.; ESPGHAN Committee on Nutrition. Iron requirements of infants and toddlers. J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr., 2014; 58 (1): 119 129
4. Robert D., Baker R.D., Greer F.R.: The Committee on Nutrition. Diagnosis and prevention of iron deficiency and iron-deficiency anemia in infants and young children (0–3 years of age). Pediatrics, 2010; 126 (5): 1040–1050