Jednym z objawów gorączki jest tachykardia, nawet u dziecka w dobrym stanie. Kiedy powinna wzbudzać niepokój lekarza?

17-11-2016
dr hab. n. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Tachykardia jest prawidłową odpowiedzią układu krążenia na gorączkę, stres/niepokój i wysiłek fizyczny. W przebiegu gorączki zwiększa się podstawowa przemiana materii, czemu towarzyszy proporcjonalne przyspieszenie oddechów oraz czynności serca o około 4–5 (śr. 4,5) uderzeń na minutę przy zwiększeniu temperatury ciała o każdy 1oC. Jeżeli zatem tachykardia nie przekracza górnej granicy normy właściwej dla wieku skorygowanej o powyższą wartość i pacjent pozostaje w dobrym stanie ogólnym, to tachykardię należy uznać za fizjologiczną reakcją na gorączkę i nie należy szukać jej innych przyczyn, takich jak odwodnienie, nadczynność tarczycy czy zapalenie mięśnia sercowego. Bardzo nasilona tachykardia, niezależnie od jej przyczyny, niekorzystnie wpływa na pojemność minutową serca. Przy obniżaniu się gorączki czynność serca zwalnia, dlatego postępowanie w tachykardii związanej z gorączką polega na podaniu leków przeciwgorączkowych.

Najprościej zapamiętać, że u noworodków przez tachykardię należy rozumieć częstotliwość rytmu serca >160 uderzeń/min, u niemowląt >180/min, u małych dzieci >150/min, a u dorosłych >100 uderzeń/min, przy czym liczba uderzeń na minutę zwiększa się średnio o 4,5 na każdy stopień gorączki (tab.).

Podsumowując, tachykardia jest prawidłową odpowiedzią na gorączkę, stres/niepokój i wysiłek fizyczny. Jeżeli pacjent pozostaje w dobrym stanie ogólnym i tachykardia nie przekracza górnej granicy normy skorygowanej o około 4,5 uderzeń na minutę na każdy stopień gorączki, to nie ma powodu do niepokoju o wydolność układu krążenia i nie należy poszukiwać innych przyczyn tachykardii.

Piśmiennictwo

  1. Custer J.W., Rau R.E. (red.): The Harriet Lane Handbook. 18th ed. Philadelphia, PA, Mosby Elsevier Inc, 2008
  2. Janeczko J.: Gorączka. (W:) Dziubek Z. (red.): Choroby zakaźne i pasożytnicze. Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2000
  3. UpToDate Fever of unknown origin in children: Evaluation. www.uptodate.com/home
  4. UpToDate Fever in infants and children: Pathophysiology and management. www.uptodate.com/home

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Placówki

Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.

Doradca medyczny

Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej