Czy po przebyciu ospy wietrznej dochodzi do przejściowego upośledzenia odporności?

Opisy powikłań ospy wietrznej dostępne w piśmiennictwie dotyczą głównie chorych wymagających hospitalizacji. Brakuje natomiast pełnej analizy powikłań ocenianych na podstawie wyłącznie wizyt u lekarza pierwszego kontaktu. Stąd odpowiedź na to pytanie może wydać się nie w pełni satysfakcjonująca.

Ryzyko wystąpienia powikłań w przebiegu ospy różni się w zależności od wieku chorego. U zdrowych dzieci obserwuje sie je rzadko i najczęściej dotyczą dzieci starszych, tzn. >15. roku życia, oraz tych najmłodszych, tzn. <1. roku życia.

Na podstawie retrospektywnej analizy polskich danych dokonanej przez ośrodek poznański w latach 2007–2012 stwierdzono, że na wystąpienie powikłań w przebiegu ospy wietrznej najbardziej narażone są dzieci najmłodsze <1. roku życia (dzieci <4. rż. stanowiły aż 63% hospitalizowanych). Do głównych powikłań należały:

• zakażenia układu oddechowego (zapalenie płuc, oskrzeli, ucha środkowego, zapalenie krtani) – 26,3%

• bakteryjne zakażenia skóry (wywołane przez Streptococcus pyogenes i Staphylococcus aureus) – 21%

• powikłania neurologiczne (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, ataksja, drgawki), występujące głównie u dzieci starszych >6. roku życia – 18,7%.

U 2 z 249 hospitalizowanych dzieci rozwinęła się posocznica. Warto zaznaczyć, że żadne z hospitalizowanych dzieci nie było szczepione przeciwko ospie wietrznej i żadne nie miało niedoboru odporności.

W dostępnym piśmiennictwie nie znalazłam długoterminowych badań obserwacyjnych dotyczących zapadalności na choroby zakaźne po przebyciu ospy wietrznej. Duże ryzyko powikłań oddechowych jest przede wszystkim związane z cytopatycznym efektem wywieranym przez VZV na komórki nabłonka dróg oddechowych, nie zaś z upośledzeniem odporności. Podobnie w przypadku powikłań skórnych, wtórne zakażenia bakteryjne wynikają bardziej z zaniedbań higienicznych.

Należy też podkreślić, że na ospę wietrzną chorują przede wszystkim dzieci uczęszczające do żłobków czy przedszkoli, a w tym wieku przebycie 8–10 niepowikłanych zakażeń górnych dróg oddechowych w ciągu roku (z wyłączeniem okresu wakacyjnego) uznaje się za normę.

W piśmiennictwie nie ma także żadnych dowodów na potwierdzenie tezy, w myśl której po przechorowaniu ospy wietrznej dochodzi do rozwoju długotrwałej anergii układu odpornościowego. Nie ma zatem konieczności odraczania planowych szczepień po przebyciu tej choroby i można je wykonać po ustąpieniu objawów.

Na koniec warto zaznaczyć, że znacznie łatwiej niż leczyć powikłania ospy wietrznej jest im zapobiegać poprzez zaszczepienie dziecka.

Piśmiennictwo

1. National Institute of Public Health, 2012. Infectious diseases and poisonings in Poland in 2007–2011. Available at: www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/index_p.html
2. Arvin A.M.: Humoral and cellular immunity to varicella-zoster virus: an overview. J. Infect. Dis., 2008; 197 (supl): S58–S60
3. Gowin E., Wysocki J., Michalak M.: Don’t forget how severe varicella can be – complications of varicella in children in a defined Polish population. Int. J. Infect. Dis., 2013; 17: e485–e489
4. Kuter B., Matthews H., Shinefield H. i wsp.: Ten year follow-up of healthy children who received one or two injections of varicella vaccine. Pediatr. Infect. Dis. J., 2004; 23: 132–137
5. www.cdc.gov/vaccines/pubs/pinkbook/downloads/varicella.pdf