Pytanie nadesłane do Redakcji
W stanowisku grupy polskich ekspertów z 2015 roku dotyczącym postępowania w toksoplazmozie wrodzonej jedną z zalecanych metod leczenia była pyrimetamina z sulfadoksyną (Fansidar), jednak wytyczne neonatologów z 2021 roku nie wspominają już o tej kombinacji. Jakie są przyczyny tej zmiany?
Odpowiedź
Leczenie niemowląt z toksoplazmozą wrodzoną preparatem Fansidar nie jest już możliwe, gdyż preparat nie jest dostępny – sulfadoksyna została wycofana z leczenia w krajach Unii Europejskiej (UE) ze względu na toksyczność, a po decyzji Amerykańskiego Urzędu ds. Żywności i Leków (FDA) wydanej w 2016 roku preparat nie jest również dostępny w USA (decyzję o wstrzymaniu importu docelowego do Polski podjęła także Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji). Obecnie jedynym wskazaniem do leczenia sulfadoksyną jest malaria w krajach endemicznych w przypadku oporności zarodźców na chlorochinę.
Zgodnie z wszystkimi aktualnymi wytycznymi europejskimi i amerykańskimi lekami pierwszego wyboru w leczeniu toksoplazmozy wrodzonej są: sulfadiazyna w połączeniu z pirymetaminą (p. Jak postępować z noworodkiem matki leczonej z powodu toksoplazmozy w ciąży? – przyp. red.). Tę kombinację leków Milewska-Bobula i wsp. zalecali na pierwszym miejscu także w wymienionym w pytaniu stanowisku z 2015 roku (Fansidar był alternatywą, gdyż stanowisko wydano przed decyzją o wycofaniu sulfadoksyny z użycia w UE i USA).
Najnowsze wytyczne Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego z 2021 roku również wskazują na leczenie pirymetaminą z sulfadiazyną i kwasem folinowym jako terapię pierwszego wyboru, a w ramach leczenia alternatywnego dopuszczają stosowanie pirymetaminy z azytromycyną lub kotrimoksazolu (w przypadku wznowy w narządzie wzroku – również klindamycyny).
Sulfadiazyna (podobnie jak pirymetamina) jest w Polsce lekiem dostępnym w procedurze importu docelowego, co wymaga dopełnienia pewnych formalności, ale nie jest to istotną barierą w szybkim dostępie do leku (apteka szpitala, w którym pracuję, sprowadza lek na następny dzień roboczy). Ośrodki referencyjne prowadzące leczenie toksoplazmozy wrodzonej (w tym również oddział, którym kieruję) mają zapas tego leku na stałe do zastosowania natychmiast, gdyż w ciężkich postaciach choroby czas rozpoczęcia leczenia może mieć krytyczne znaczenie dla rokowania. Lek nie jest drogi, a z mojej praktyki wynika że Ministerstwo Zdrowia przyznaje refundację na leczenie, jeśli lekarz wystąpi z takim wnioskiem.
Piśmiennictwo
Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek,
zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.
Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.
Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej