Pytanie nadesłane do Redakcji
U 4-letniego dziecka z zapaleniem gardła i gorączką pobrano wymaz na posiew i rozpoczęto leczenie objawowe. Po 2 dniach leczenia gorączka i dolegliwości ustąpiły. Po 5 dniach otrzymano wynik posiewu z gardła – wykryto Streptococcus pyogenes. Czy należy mimo braku objawów rozpocząć leczenie antybiotykiem przez 10 dni (w obawie o odległe powikłania nieleczonej anginy)?
Odpowiedź
Jak rozumiem, u dziecka klinicznie rozpoznano ostre zapalenie gardła, a jego przebieg sugerował zakażenie bakteryjne (wysoka gorączka, brak kataru i kaszlu). Posiew pobrano, by ustalić etiologię zakażenia i wprowadzić leczenie antybiotykiem, jeśli okaże się to potrzebne. Wynik wskazuje, że prawdopodobną przyczyną zakażenia był paciorkowiec. Od początku choroby minęło jednak 5 dni i nastąpiła samoistna poprawa kliniczna. Pytanie brzmi: Czy obecnie należy wprowadzać antybiotykoterapię? IDSA zaleca w takiej sytuacji kontynuację leczenia w celu wyeliminowania paciorkowca z gardła. Podobne stanowisko przyjęto w polskich rekomendacjach: „celem leczenia pacjenta z paciorkowcowym zapaleniem gardła jest eradykacja drobnoustroju, zmniejszenie ryzyka powikłań, zmniejszenie zakaźności oraz skrócenie czasu trwania objawów”. Objawy już ustąpiły, natomiast lecząc pacjenta, można uzyskać dalsze cele: eradykację drobnoustroju, zmniejszenie ryzyka odległych powikłań oraz ograniczenie rozprzestrzeniania drobnoustroju na osoby niezakażone. Ryzyko powikłań popaciorkowcowych jest co prawda małe, niemniej jednak istnieje.
U opisanego chorego postąpiono właściwie, wykonując posiew, gdyż badanie bakteriologiczne (wymaz z gardła lub szybki test na antygen paciorkowca grupy A) zalecane jest zawsze w przypadku podejrzenia etiologii bakteryjnej (paciorkowcowej), zwłaszcza z powodu niewystarczającej czułości wywiadu i badania przedmiotowego w różnicowaniu między zakażeniem bakteryjnym i wirusowym. Warto podkreślić, że możliwe jest nałożenie się istniejącego nosicielstwa paciorkowca (dość częstego u dzieci) na ostre zakażenie wirusowe, występujące w tym wieku częściej niż zakażenia bakteryjne. W takiej sytuacji wynik szybkiego testu lub posiewu będzie dodatni nawet w przypadku zakażenia wirusowego. Dlatego niezwykle ważne jest ustalenie wskazań do wykonania posiewu i jego prawidłowe wykonanie (p. Zapobieganie gorączce reumatycznej oraz rozpoznawanie i leczenie ostrego paciorkowcowego zapalenia gardła i Zasady wykonywania wymazu z gardła na posiew oraz bezpośredniego testu na obecność antygenu Streptococcus pyogenes u dzieci z podejrzeniem anginy paciorkowcowej). Niestety z braku szczegółowych danych klinicznych (np. występowanie kataru, kaszlu, chrypki) i epidemiologicznych (np. kontakt z dzieckiem chorym na anginę paciorkowcową albo grypę) nie ma możliwości zróżnicowania tych stanów, zatem trzeba założyć opcję terapeutyczną bezpieczniejszą dla pacjenta.
Podsumowując: w celu eradykacji paciorkowca mimo upływu czasu można podać antybiotyk. Kuracja zwykle trwa 10 dni. Antybiotykoterapia jest szczególnie wskazana u pacjentów z nawracającymi anginami paciorkowcowymi lub towarzyszącymi czynnikami zwiększającymi ryzyko powikłań. (2014)
Piśmiennictwo
Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek,
zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.
Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.
Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej