Po pierwsze, trzeba odpowiedzieć na pytanie, dlaczego dziecko stale chce być przy piersi, a liczba karmień nie mieści się w optymalnym przedziale 8–12 w ciągu doby. Jedną z częstszych przyczyn stanowi nadprodukcja pokarmu u matki. Przekarmione dzieci odczuwają dolegliwości ze strony brzucha, które łagodzi ssanie piersi. I tak zamyka się błędne koło.
Wydaje się, że wprowadzenie smoczka u tych dzieci poprawi sytuację, o ile utrzymają go w buzi i będą umiały go ssać. Paradoksalnie jednak podawanie smoczka niemowlęciu z czasem może doprowadzić do zaburzenia laktacji u matki. Należy pamiętać, że nie zaleca się podawania smoczka w okresie stabilizowania się laktacji przez pierwsze tygodnie po porodzie.
Kolejną przyczyną zbyt częstych karmień może być interpretowanie przez matkę różnych zachowań dziecka jako objawu głodu i przystawianie za każdym razem do piersi.
Po drugie, należy wnikliwie ocenić, czy przyrosty masy ciała są duże, a dziecko rośnie i zwiększa masę ciała harmonijnie, zgodnie ze swoim kanałem centylowym, czy też przyrosty masy ciała są zdecydowanie nadmierne i niemowlę można uznać za otyłe. Ryzyko wystąpienia otyłości u dzieci karmionych piersią jest mniejsze ze względu na mniejszą zawartość białka w pokarmie naturalnym, a także ochronne działanie hormonów występujących w pokarmie, takich jak leptyna, adiponektyna, IGF-1, grelina. Przyrosty masy ciała u niemowląt karmionych piersią najlepiej oceniać na siatkach centylowych opracowanych przez WHO (opublikowano je w 2006 r.). Powstały one na bazie populacji dzieci, które w przeważającej większości karmiono piersią zgodnie z zaleceniami WHO. Na siatki należy nanieść pomiary masy ciała, długości ciała, obwodu głowy, BMI, a także pomiary grubości fałdów skórnych.
Sposób żywienia oraz tempo przyrostu masy ciała w okresie niemowlęcym nabierają szczególnego znaczenia w kontekście tzw. programowania metabolicznego. Wykazano, że nadmierny przyrost masy ciała w okresie niemowlęcym ogranicza ochronny efekt karmienia piersią i wpływa na rozwój otyłości, a nawet zwiększa ryzyko wystąpienia otyłości w wieku dziecięcym i dorosłym. Wykazano również, że wyłączne karmienie piersią przez ponad 4 miesiące chroni przed zwiększonym wskaźnikiem masy tłuszczowej w wieku 2 lat.
Niestety, jak dotąd nie przeprowadzono badań prospektywnych oceniających zależność między tempem przyrostu masy ciała u dzieci karmionych wyłącznie piersią a BMI w późniejszych okresach życia. W badaniu opublikowanym w 2009 roku na łamach „Pediatrics” wykazano, że wielkość BMI w 6. miesiącu życia koreluje z otyłością w 3. roku życia, jednak autorzy nie analizowali równocześnie sposobu karmienia piersią (wyłącznie, czy w sposób mieszany – istotna jest przecież dawka mleka kobiecego).
Zgodnie z dostępnymi wynikami badań, u niemowląt nadmiernie przybierających na wadze należy spróbować zmniejszyć tempo wzrastania. W pierwszej kolejności należy wyeliminować przyczyny zbyt częstych karmień. Opis postępowania w przypadku nadprodukcji pokarmu przekracza ramy tej odpowiedzi. Po pomoc można się zwrócić do konsultantów laktacyjnych. Matkę należy nauczyć rozpoznawania sygnałów głodu i sytości u niemowlęcia oraz przekonać, aby przystawiała niemowlę do piersi, tylko gdy jest ono rzeczywiście głodne. Zamiast ssania dziecko można kołysać, przytulać, nosić w chuście, aktywnie poświęcić mu uwagę lub zabawić. Te czynności nie tylko uspokoją dziecko, ale także pokażą mu, że ssanie piersi nie jest jedynym sposobem ukojenia. Niemowlęta te należy swobodnie ubierać i umożliwić im jak największą aktywność stosownie do wieku. Należy kontrolować liczbę kalorii w pożywieniu uzupełniającym (podawanym po 6. mż.). (2013, 2014)
Piśmiennictwo
Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek,
zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.
Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.
Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej