Czy lekarz pediatra pracujący w POZ po zleceniu dziecku badań laboratoryjnych ma obowiązek skontaktować się z rodzicem w celu przekazania ich wyników?

Konieczność podjęcia takich działań zależy od stanu zdrowia pacjenta (rozpoznanej lub podejrzewanej choroby, w kierunku której wykonano diagnostykę) oraz treści uzyskanych wyników zleconych badań (czy wyniki są prawidłowe, czy nieprawidłowe, czy kwalifikują pacjenta np. do założenia karty DiLO). Przepisy prawa koncentrują się tylko na stronie organizacyjnej udzielania świadczeń zdrowotnych i nie wyczerpują kontekstu medycznego prowadzenia leczenia pacjenta z należytą starannością, stosownie do jego stanu klinicznego. Najlepiej, aby lekarz pediatra podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) przy zlecaniu dziecku badań laboratoryjnych ustalił z rodzicem termin zgłoszenia się na wizytę kontrolną w celu konsultacji wyników badań laboratoryjnych i ustalenia dalszego postępowania terapeutycznego (wówczas termin wyznaczonej wizyty kontrolnej należy wpisać do historii zdrowia i choroby dziecka). Jeśli uzyskane wyniki badań laboratoryjnych są prawidłowe i nie ma potrzeby ustalania dalszego postępowania terapeutycznego z pacjentem lub jego zmiany – można poprzestać na udostępnieniu rodzicowi dokumentacji medycznej w sposób uzgodniony podczas zlecenia badań. Adres poczty elektronicznej lub elektronicznej skrzynki podawczej, na który ma być przekazana dokumentacja medyczna dziecka, powinien być obowiązkowo wpisany do jego historii zdrowia i choroby.1 Adres e-mail i numer telefonu są także podawane na deklaracji wyboru.2

Wyniki badań laboratoryjnych wraz z opisem mają status prawny elektronicznej dokumentacji medycznej (tzw. EDM),3 a więc są sporządzane i autoryzowane w postaci elektronicznej.4 W konsekwencji tej obowiązkowej postaci elektronicznej obieg dokumentacji także powinien odbywać się elektronicznie, a nie jak dotychczas było to praktykowane – za pośrednictwem pacjenta. Przepisy prawa wyraźnie stanowią, że wyniki badań powinny zostać przekazane podmiotowi kierującemu, który wystawił na nie skierowanie za pomocą środków komunikacji elektronicznej w terminie 7 dni od dnia ich wytworzenia.5 Tylko wyjątkowo, jeśli warunki organizacyjno-techniczne uniemożliwiają przekazanie wyników podmiotowi kierującemu za pomocą środków komunikacji elektronicznej, dokumentacja ta jest przekazywana w tradycyjnej postaci papierowej (w formie wydruku z EDM). Oznacza to, że w przypadku pełnego elektronicznego obiegu dokumentacji rodzic może nie znać treści wyników badań dziecka, o ile nie poprosił o ich udostępnienie bezpośrednio z laboratorium. Nie można więc czekać, aż rodzic sam się zgłosi do lekarza z wynikami dziecka, jeśli tego nie ustalono przy zlecaniu wykonania badań. Zgodnie z zakresem ustawowych zadań lekarz POZ w ramach koordynacji opieki zdrowotnej nad świadczeniobiorcą w systemie ochrony zdrowia integruje udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, obejmujących wszystkie etapy i elementy procesu ich realizacji, z wykorzystaniem systemów teleinformatycznych, środków komunikacji elektronicznej lub publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem jakości i efektywności udzielanych świadczeń.6 W przypadku dorosłych pacjentów należy to do obowiązków wyznaczonego w POZ koordynatora opieki,7 który m.in.:

• monitoruje obieg dokumentacji medycznej pacjenta, w tym nadzoruje, czy jest ona kompletna,

• nawiązuje i utrzymuje kontakt z pacjentem i jego rodziną podczas procesu leczenia,

• ustala terminy realizacji poszczególnych etapów opieki zdrowotnej.

Świadczenia w ramach POZ udzielane dzieciom do 6. roku życia powinny być realizowane wyłącznie w bezpośrednim kontakcie z pacjentem.8 Ograniczenie to nie dotyczy jednak porad kontrolnych w trakcie leczenia ustalonego w wyniku zbadania pacjenta osobiście, których udzielenie jest możliwe bez badania fizykalnego. Oznacza to, że lekarz pediatra z POZ może podczas teleporady udzielić konsultacji dotyczącej wyników badań laboratoryjnych, które uprzednio zlecił do wykonania podczas osobistego badania pacjenta.

Przypisy

1. Na podstawie § 10 pkt 6) rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 kwietnia 2020 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz. U. z 2022 r., poz. 1304 z późn. zm.)
2. Zob. załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2020 r. w sprawie wzorów deklaracji wyboru świadczeniodawcy udzielającego świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2020 r., poz. 1143)
3. Na podstawie § 1 pkt 4) rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 maja 2018 r. w sprawie rodzajów elektronicznej dokumentacji medycznej ( Dz. U. z 2021 r., poz. 1153 z późn. zm.)
4. Art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r., poz. 1555 z późn. zm.)
5. Na podstawie § 9 ust. 4 w zw. z § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 kwietnia 2020 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz. U. z 2022 r., poz. 1304 z późn. zm.)
6. Art. 4, art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r., poz. 2527)
7. Art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r., poz. 2527) oraz § 39 ust. 2 pkt 2) zarządzenia Nr 79/2022/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 29 czerwca 2022 r. w sprawie warunków zawarcia i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna
8. Zgodnie z § 3 ust. 1 a) tiret piąte rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 12 sierpnia 2020 r. w sprawie standardu organizacyjnego teleporady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r., poz. 1194). Dostęp: www.dziennikustaw.gov.pl/DU/rok/2022/pozycja/1194