Czy kurs z medycyny rodzinnej dla pediatrów i internistów pracujących w POZ jest obowiązkowy?

Pytanie nadesłane do Redakcji

Zgodnie z ustawą o POZ do końca 2024 roku interniści i pediatrzy pracujący w POZ powinni ukończyć kurs z medycyny rodzinnej, aby utrzymać status „lekarza POZ”. Co wiadomo o tym kursie i czy jego ukończenie jest dla wszystkich obowiązkowe? Co się stanie, jeśli lekarze nie ukończą kursu? W szczególności: jak będzie wyglądała sytuacja placówek POZ, w których żaden z lekarzy nie ukończy w terminie ww. kursu?

Odpowiedź

Nie każdy specjalista pediatrii lub chorób wewnętrznych ma obowiązek ukończenia kursu z medycyny rodzinnej, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4) ustawy z dnia 27 października 2017 roku o podstawowej opiece zdrowotnej (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r., poz. 1050 z późn. zm.).

Warunek ukończenia kursu w dziedzinie medycyny rodzinnej zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2025 roku,1 lecz nie dotyczy pediatrów i internistów, którzy mają wymagany staż pracy w podstawowej opiece zdrowotnej (POZ) i uzyskali na tej podstawie zaświadczenie potwierdzające posiadanie prawa do udzielania świadczeń zdrowotnych w zakresie POZ wydane przez właściwą okręgową radę lekarską.2 Obowiązek ukończenia kursu w dziedzinie medycyny rodzinnej został bowiem nałożony na pediatrów i internistów chcących posiadać status lekarzy POZ z zastrzeżeniem odrębnych przepisów art. 14 ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 roku o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1172), które gwarantują w drodze wyjątku tzw. ochronę praw pediatrów i internistów do realizowania świadczeń w POZ po dniu 29 września 2007 roku (tj. dacie wejścia w życie tej nowelizacji).3

Ukończenie kursu w dziedzinie medycyny rodzinnej jest wymagane od pediatrów i internistów udzielających świadczeń zdrowotnych w POZ dla zachowania przez nich statusu prawnego tzw. lekarza POZ.

Interniści i pediatrzy, którzy nie ukończyli kursu w dziedzinie medycyny rodzinnej lub nie uzyskali zaświadczenia o wymaganym stażu pracy w POZ, będą mogli nadal pracować w POZ po 1 stycznia 2025 roku, jednak utracą status lekarza POZ,4 a z tym kompetencje zastrzeżone przepisami prawa tylko dla lekarzy posiadających taki status prawny (m.in. nie będą mogli zbierać deklaracji wyboru lekarza POZ,5 wydawać orzeczeń lekarza POZ,6 kart DiLO7). Lekarze ci pozostaną lekarzami ubezpieczenia zdrowotnego8 – udzielającymi świadczeń opieki zdrowotnej w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu POZ.9

Kurs w dziedzinie medycyny rodzinnej jest przeznaczony dla lekarzy posiadających:

• specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie pediatrii

• specjalizację I stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej oraz

• specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie chorób wewnętrznych.

Kurs ten organizuje instytut badawczy10 lub Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego na podstawie ramowego programu kursu określonego w przepisach rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 maja 2019 roku w sprawie ramowego programu kursu w dziedzinie medycyny rodzinnej (Dz.U. z 2019 r., poz. 1017).

Zgodnie z programem kurs obejmuje 6 dni zajęć teoretycznych realizowanych w trybie stacjonarnym i 1,5 dnia zajęć teoretycznych w formie e-learningowej oraz 4 dni zajęć praktycznych w trybie stacjonarnym. Dzienny rozkład zajęć kursu nie powinien przekraczać 8 godzin zegarowych, w tym: 8 godzin dydaktycznych (45-minutowych), czas na przerwy, kolokwium oraz sprawdzian umiejętności.

Zgodnie z ustawą o POZ koszty kursu w dziedzinie medycyny rodzinnej pokrywa lekarz lub świadczeniodawca, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) zawarł umowę o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej.11

W przypadku gdy u świadczeniodawcy POZ żaden lekarz wykonujący zawód nie posiada statusu lekarza POZ, taki świadczeniodawca przestaje spełniać warunki realizacji umowy12 i w konsekwencji prezes NFZ albo dyrektor oddziału wojewódzkiego NFZ może rozwiązać umowę w części albo w całości, bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu utraty przez świadczeniodawcę uprawnień koniecznych do udzielania świadczeń.13

Stan prawny na 21 listopada 2022 roku

Przypisy

1. Na podstawie art. 38 pkt 4) ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r., poz. 1050 z późn. zm.).
2. Na podstawie art. 14 ust. 4 ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej (uśoz) finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1172), zgodnie z którym lekarz: 1) który posiada specjalizację I stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej lub specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie chorób wewnętrznych, lub specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie pediatrii; 2) inny lekarz niż ww. w pkt 1, udzielający nieprzerwanie przed dniem 29 września 2007 r. przez okres nie krótszy niż 10 lat świadczeń zdrowotnych w zakresie POZ (nie przerywają okresu 10 lat przerwy krótsze niż 6 miesięcy oraz takie, w czasie których lekarz pobierał: zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek wyrównawczy, zasiłek macierzyński, zasiłek opiekuńczy), zachowuje po dniu 29 września 2007 r. prawo do udzielania świadczeń zdrowotnych w zakresie POZ. Nie można zachować uprawnień, których określony lekarz nigdy wcześniej nie realizował. Do lekarza, który nie udzielał świadczeń w ramach opieki podstawowej, nie ma zastosowania unormowanie art. 14, z którego wynikałoby zachowanie prawa do udzielania takich świadczeń (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2013 r., I PK 232/12, LEX nr 1 554942).
3. Honorowanych na podstawie art. 29 Dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz. U. UE L 255 z 30.09.2005, s. 22–142) określającego zasady wykonywania zawodu lekarza ogólnego w Polsce.
4. Zob. komentarz do definicji lekarza podstawowej opieki zdrowotnej A. Pietraszewskiej-Machety. [W:] Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Komentarz. 3. wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2018: s. 96–97.
5. Zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r., poz. 1050 z późn. zm.).
6. Np. zaświadczenia dla celów sprawowania pieczy zastępczej i adopcji na podstawie art. 42 ust. 1 pkt 5) ppkt a), art. 46 ust. 3, art. 161 ust. 2 pkt 10) ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tekst jedn.: Dz.U. z 2022 r., poz. 447 z późn. zm.); zaświadczenia do pełnomocnictwa pocztowego na podstawie art. 15 ust. 2 pkt 19) uśoz w zw. z art. 133 § 2b ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2022 r., poz. 1375); zaświadczenie dla kandydata na ławnika na podstawie art. 162 § 2 pkt 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r., 2072 z późn. zm.); z ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”, na podstawie art. 47 ust. 1a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r., poz. 1285 z późn. zm.); dla celów oświatowych na podstawie art. 137 ust. 1 pkt 1), art. 142 ust. 2, art. 143 ust. 1 pkt 2), art. 150 ust. 2 pkt 4 lit. h ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r., poz. 1082 z późn. zm.); o zdolności do uprawiania danego sportu na podstawie § 2 ust. 3 i 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 lipca 2016 r. w sprawie kwalifikacji lekarzy uprawnionych do wydawania zawodnikom orzeczeń lekarskich o stanie zdrowia oraz zakresu i częstotliwości wymaganych badań lekarskich niezbędnych do uzyskania tych orzeczeń (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r., poz. 812); orzeczeń lekarskich dla celów sanitarno-epidemiologicznych na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tekst jedn.: Dz.U. z 2022 r., poz. 1657 z późn. zm.).
7. Na podstawie art. 32a ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r., poz. 1285 z późn. zm.).
8. Definicja zawarta w art. 5 pkt 14) ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r., poz. 1285 z późn. zm.).
9. Art. 43a ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r., poz. 1285 z późn. zm.).
10. Działający na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1383).
11. Na podstawie art. 6 ust. 5 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r., poz. 1050 z późn. zm.).
12. Określone rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r., poz. 540 z późn. zm.) oraz zarządzeniem nr 79/2022/DSOZ Prezesa NFZ z dnia 29 czerwca 2022 r. w sprawie warunków zawarcia i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna NFZ.2022.79.
13. Na podstawie § 36 ust. 1 pkt 1) załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz.U. z 2022 r., poz. 787).