Czy podczas wypisywania recepty na bezpłatne produkty lecznicze dla dziecka lub seniora lekarz ma obowiązek sprawdzić IKP pacjenta?

Sprawdzenie dotychczasowej preskrypcji w IKP1 jest obligatoryjne przed wypisaniem pacjentowi do ukończenia 18. roku życia albo po ukończeniu 65. roku życia recepty na bezpłatne produkty lecznicze. Taki wyraźny obowiązek wprost nakłada art. 43a ust. 1b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tj.: Dz. U. z 2022 r., poz. 2561). Dokonywanie weryfikacji ilości oraz rodzaju przepisanych świadczeniobiorcy leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych ma na celu ocenę konieczności ich stosowania i zapewnienie bezpieczeństwa farmakoterapii, biorąc pod uwagę recepty wystawione oraz zrealizowane dla tego świadczeniobiorcy.

NFZ ma prawo dokonać kontroli preskrypcji leków refundowanych przez lekarza, w tym także sprawdzenia, czy lekarz przed wystawieniem recepty na bezpłatne leki weryfikuje w IKP pacjenta recepty wystawione oraz zrealizowane. Jeśli podczas kontroli NFZ ustali, że niewykonanie tego obowiązku nastąpiło z przyczyn leżących po stronie świadczeniodawcy (np. świadczeniodawca nie zapewnił lekarzowi warunków technicznych weryfikacji w IKP, lekarz przed wypisywaniem recept nie stosował się do wynikającego z ustawy obowiązku weryfikacji preskrypcji) – może nałożyć karę umowną na świadczeniodawcę, u którego lekarz wykonuje zawód. Wysokość takiej kary może wynieść maksymalnie do 2% kwoty zobowiązania wynikającego z umowy świadczeniodawcy z NFZ za każde stwierdzone naruszenie w postaci udzielania świadczeń w sposób lub w warunkach nieodpowiadających wymogom określonym w obowiązujących przepisach lub umowie (na podstawie § 30 ust. 1 pkt 1) lit. f) OWU2).

W przypadku stwierdzenia braku zasadności zaordynowania przez lekarza bezpłatnego leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobu medycznego w danym wskazaniu z uwagi na dotychczas wystawione oraz zrealizowane recepty dla tego świadczeniobiorcy – NFZ może nałożyć na świadczeniodawcę karę umowną w kwocie stanowiącej równowartość kwoty refundacji cen tych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych, wraz z odsetkami ustawowymi od dnia dokonania refundacji (na podstawie § 31 ust. 1 pkt 3) OWU3). Z powyższych względów warto podczas wizyty odnotowywać w historii choroby podane przez pacjenta w wywiadzie informacje świadczące o przyczynach preskrypcji leżących po stronie pacjenta, np.: niechęci do przyjmowania leku w określonej postaci, działaniach niepożądanych skutkujących decyzją o zmianie leku na inny czy podaniu informacji o zagubieniu wykupionych leków.

NFZ nie nakłada kar finansowych bezpośrednio na lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, lecz na świadczeniodawcę4, u którego ten lekarz wystawia recepty refundowane na bezpłatne leki w ramach realizacji odpowiedniej umowy z NFZ5. Od relacji prawnej lekarza ze świadczeniodawcą zależy, w jakiej wartości kara ta może następnie być dochodzona regresem od lekarza (umowa o pracę, kontrakt cywilny). Wymaga to indywidualnej oceny okoliczności każdego takiego przypadku i analizy umowy łączącej lekarza ze świadczeniodawcą.

Przypisy

1. Za pośrednictwem Elektronicznej Platformy Gromadzenia, Analizy i Udostępnienia Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych – systemu, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (tekst jedn.: Dz.U. z 2022 r., poz. 1555).
2. Załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (tj.: Dz. U. z 2023 r., poz. 1194 z późn. zm.).
3. Załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (tj.: Dz. U. z 2023 r., poz. 1194 z późn. zm.).
4. Zgodnie z § 4 i § 5 załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (tj.: Dz. U. z 2023 r., poz. 1194 z późn. zm.).
5. art. 43a ust. 1 i ust. 1a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tj.: Dz. U. z 2022 r., poz. 2561).