Czy rodzice małych dzieci leczonych szpitalnie mają prawo do opieki i wystawienia druku ZUS-ZLA?

Matka lub ojciec małych dzieci leczonych szpitalnie mają prawo do zasiłku opiekuńczego na podstawie zaświadczenia lekarskiego o czasowej niezdolności do pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania przez pracownika opieki nad chorym członkiem rodziny (druk ZUS-ZLA). Przepisy prawa nie ograniczają tego prawa rodziców w przypadku przebywania chorego dziecka w szpitalu. Zasiłek opiekuńczy jednak nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonymi rodzicami dziecka we wspólnym gospodarstwie domowym pozostają (także wówczas, jeśli dotyczy to tylko okresu choroby) inni członkowie rodziny1, którzy mogą zapewnić dziecku opiekę w szpitalu. Taka sytuacja wiąże się z ograniczeniem wypłaty zasiłku opiekuńczego, nie uwzględnia jej natomiast lekarz przy wystawianiu zaświadczenia lekarskiego – w tej sprawie stosowne oświadczenie w ZUS składa osoba ubiegająca się o zasiłek opiekuńczy.2 Ograniczenie to nie dotyczy jednak opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat.

Orzekanie o czasowej niezdolności do pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania przez ubezpieczonego opieki nad chorym członkiem rodziny jest związane z postępowaniem diagnostyczno-leczniczym.3 Ponieważ tego rodzaju zaświadczenia wystawia się wyłącznie po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia chorego członka rodziny, zaświadczenie powinien wystawić rodzicowi lekarz oddziału szpitala, na którym leczy się dziecko.4 Podczas pobytu w szpitalu dziecka nie bada lekarz POZ.

Prawo do zasiłku przysługuje na równi matce i ojcu dziecka, a zasiłek wypłaca się tylko jednemu z rodziców – temu, który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę za dany okres.5

Pobyt dziecka w szpitalu nie wyklucza sprawowania nad nim osobistej opieki przez rodziców. Każdy pacjent, w tym małe dzieci leczone w szpitalu, mają prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej, która nie polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych.6 Taka opieka rodzica nad dzieckiem podczas pobytu w szpitalu służy więc realizacji chronionych prawem potrzeb małego pacjenta, a o skorzystaniu z tego prawa do opieki decydują rodzice dziecka.7 (2015)

Przypisy

1. Zob. komentarz do art. 32 i 34 Rzeteckiej-Gil A. Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Komentarz, Warszawa 2009, gdzie autorka ta wyjaśnia, że na użytek tej ustawy za członków rodziny uważa się: małżonka, rodziców, teściów, dziadków, wuki, rodzeństwo, dzieci w wieku ponad 14 lat, pod warunkiem że pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki. Za członka rodziny pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym mogącego zapewnić opiekę nie uważa się: osoby całkowicie niezdolnej do pracy, osoby chorej, osoby, która ze względu na wiek jest niesprawna fizycznie lub psychicznie, osoby prowadzącej gospodarstwo rolne, pracownika odpoczywającego po pracy na nocnej zmianie, osoby prowadzącej działalność pozarolniczą, która nie może regulować swojego czasu w sposób dowolny (ma ustalone godziny pracy), osoby niezobowiązanej do sprawowania opieki na podstawie przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli odmawia ona sprawowania opieki (np. zamieszkująca wspólnie z dzieckiem jego babka lub ciotka).
2. Art. 34 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r., poz. 159)
3. §1 ust. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 lipca 2005 r. w sprawie orzekania o czasowej niezdolności do pracy (Dz. U. Nr 145, poz. 1219)
4. §1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich, wzoru zaświadczenia lekarskiego i zaświadczenia lekarskiego wydanego w wyniku kontroli lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 229)
5. Rzetecka-Gil A.: Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Komentarz, Warszawa 2009, zob. komentarz do art. 32 i 34
6. Na podstawie art. 34 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 159 z późn. zm.)
7. Prawa dzieci w szpitalu omawia m.in. Karkowska D.: Komentarz do art. 34 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. [W:] Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz, Warszawa 2012.