Czy rodzic ma prawo fotografować, filmować lub nagrywać lekarzy, pielęgniarki i ratowników przy pracy? Kiedy lekarz może odmówić?

Pytanie nadesłane do Redakcji

Czy rodzic ma prawo fotografować, filmować lub nagrywać lekarzy, pielęgniarki i ratowników przy pracy (np. przy badaniu noworodka na bloku porodowym lub dziecko na oddziale intensywnej opieki medycznej)? Kiedy lekarz może odmówić? Co zrobić, jeśli pozostali pacjenci przebywający w sali sobie tego nie życzą?

Odpowiedź

Prawo pacjenta do obecności osoby bliskiej podczas udzielania mu świadczeń zdrowotnych1 nie obejmuje prawa do nieograniczonego fotografowania, filmowania lub nagrywania lekarzy, pielęgniarek i ratowników przy pracy z pacjentem, ponieważ jest to rodzaj przetwarzania ich danych osobowych. Tego typu nagrania rejestrują wizerunek2 nie tylko pacjentów, lecz także innych osób – personelu, pozostałych chorych na oddziale i odwiedzających ich osób, dlatego na jego prowadzenie wymagane jest uzyskanie zgody od każdej osoby, której wizerunek jest rejestrowany3. Za zgodą osoby nagrywanej rodzic ma prawo fotografować, filmować, lub nagrywać lekarzy, pielęgniarki i ratowników przy pracy z dzieckiem. Jednocześnie lekarz zawsze może odmówić zgody na jego nagrywanie przez rodzica. Rodzice mogą natomiast wykonywać bez ograniczeń prawnych nagrania, które rejestrują wyłącznie wizerunek dziecka jako pacjenta bez możliwości ustalenia tożsamości innych osób. Tylko w przypadku wystąpienia zagrożenia epidemicznego lub ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne pacjentów można ograniczyć prawo pacjenta do obecności osób bliskich przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, co pośrednio uniemożliwia im nagrywanie i fotografowanie pacjenta (lekarz ze względu na stan zdrowia dziecka decyduje więc, czy taka okoliczność zachodzi, np. na sali intensywnej opieki medycznej)4.

Dane osobowe personelu podmiotu leczniczego i rodzaj świadczeń medycznych udzielanych pacjentowi są utrwalane w dokumentacji medycznej. Prowadzenie dokumentacji medycznej odbywa się na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa, w których ściśle opisano zakres przetwarzanych danych osobowych personelu medycznego, czyli imię, nazwisko, tytuł zawodowy, uzyskane specjalizacje, numer prawa wykonywania zawodu i podpis5. Ponadto na podstawie ustawy o działalności leczniczej personel szpitala ma obowiązek nosić w widocznym miejscu identyfikator zawierający imię i nazwisko oraz funkcję tej osoby6. Szerszy zakres zbierania danych personelu (np. zapis wizerunku, głosu) wymaga zgody osoby, której dane dotyczą, chyba że jest to niezbędne dla wypełnienia prawnie usprawiedliwionych celów realizowanych przez odbiorców danych, a przetwarzanie nie narusza praw i wolności osoby, której dane dotyczą (np. gdy niedoświadczony rodzic nagrywa instruktarz postępowania z dzieckiem zademonstrowany przez lekarza lub położną, aby potem móc samodzielnie odtworzyć kolejność czynności przy opiece nad dzieckiem w domu)7. Każde przetwarzanie danych osobowych powinno być adekwatne do wyznaczonych celów i trwać nie dłużej niż jest to niezbędne do jego osiągnięcia. Zmiana celu przetwarzania danych osobowych wymaga uzyskania nowej zgody. Nagrywanie bez zgody i wiedzy lub wykorzystanie zebranych danych w innym celu niż wskazuje uzyskana zgoda na przetwarzanie to naruszenie dóbr osobistych osoby nagrywanej.

Przypisy

1. Art. 21 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 1318)
2. Zob. zakres art. 23 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 459)
3. Art. 23 ust. 1 pkt 1) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 922), a w przypadku danych o stanie zdrowia innych pacjentów – ich zgody pisemnej, na podstawie art. 27 ust. 2 pkt 1) tejże ustawy
4. Na podstawie art. 5 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 1318)
5. § 10 ust. 1 pkt 3) rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz. U. z 2015 r., poz. 2069)
6. Na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 1638 z późn. zm.)
7. Na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 5) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 922)