Czy u dziecka chorego na ostrą biegunkę obowiązkowe są badania mikrobiologiczne stolca?

Zgodnie z aktualnymi wytycznymi europejskimi (ESPGHAN/ESPID, NICE) u większości dzieci bez niedoboru odporności chorych na ostrą biegunkę infekcyjną rozszerzona diagnostyka mikrobiologiczna nie jest konieczna, gdyż wyniki tych badań nie wpływają na podstawowe zasady leczenia. Wskazanie do przeprowadzenia badania bakteriologicznego stolca u dziecka chorego na ostrą biegunkę może stanowić: planowane rozpoczęcie antybiotykoterapii (z powodu biegunki u dzieci z zaburzeniami odporności, podejrzenia czerwonki bakteryjnej, podejrzenia uogólnionego zakażenia), przedłużająca się biegunka (>7–14 dni), obecność krwi i/lub śluzu w stolcu, niepewne rozpoznanie, konieczność wykluczenia etiologii infekcyjnej przy podejrzeniu innych jednostek chorobowych (np. nieswoistego zapalenia jelit), pobyt w kraju o zwiększonym ryzyku występowania infekcji bakteryjnych/pasożytniczych w wywiadzie lub inne względy epidemiologiczne. (HSz, BP) (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. National Institute for Health and Clinical Excellence: Diarrhoea and vomiting caused by gastroenteritis: diagnosis, assessment and management in children younger than 5 years. (Clinical guideline 84) London, NICE, 2009 (http://www.nice.org.uk/nicemedia/live/11846/43789/43789.pdf)
2. Expert Working Group: Guarino A., Albano F., Ashkenazi S. i wsp.: The ESPGHAN/ESPID guidelines for the management of acute gastroenteritis in children in Europe. J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr., 2008; 46: 81–122

Badania mikrobiologiczne dzieci chorych na zakażenia przewodu pokarmowego z objawami biegunki nie wynikają z ustawowego ani administracyjnego obowiązku, lecz są one niezbędne do potwierdzenia rozpoznania, a także prawidłowego leczenia chorego dziecka. W przypadku nieprzeprowadzenia badań bakteriologicznych lub wirusologicznych możemy tylko podejrzewać chorobę zakaźną, a podejmowanie leczenia w takiej sytuacji jest obarczone ryzykiem niepowodzenia. Brak wyników badań mikrobiologicznych często uniemożliwia ustalenie źródła zakażenia, co znacznie utrudnia zapobieganie szerzeniu się zakażeń i zwalczanie ognisk epidemiologicznych. W przypadku zakażeń szpitalnych opóźnia to podjęcie czynności związanych z wygaszaniem ogniska choroby zakaźnej, niejednokrotnie uniemożliwia prawidłową  izolację chorych i przyczynia się do ograniczenia przyjęć lub wyłączenia oddziału.

Istotne znaczenie badań mikrobiologicznych wynika także ze zmieniającej się etiologii zakażeń przewodu pokarmowego z bakteryjnej na wirusową (rotawirusy i norowirusy).

W przeszłości podstawową przyczyną rezygnowania z badań mikrobiologicznych było długie oczekiwanie na ich wyniki. Obecnie stosowane nowoczesne, szybkie metody diagnostyczne pozwalają wyeliminować tę niedogodność. Konieczna jest tylko prawidłowa organizacja pracy i właściwe ukierunkowanie metod badawczych. (AJ) (aktualizacja maj 2013)