Czy jest dostępna zwalidowana skala oceny stopnia odwodnienia u dziecka i czy zaleca się jej stosowanie w praktyce klinicznej?

W świetle aktualnych zaleceń ESPGHAN i ESPID, najlepszym wskaźnikiem oceny odwodnienia jest procentowa utrata masy ciała. Zwykle nie znamy dokładnej masy ciała dziecka przed wystąpieniem objawów choroby. Wywiad charakteryzuje się umiarkowaną czułością w określeniu stopnia odwodnienia, a mała swoistość objawów odwodnienia opisywanych przez rodziców ogranicza ich przydatność kliniczną. W ocenie odwodnienia najbardziej przydatne są 3 objawy kliniczne: przedłużony czas powrotu kapilarnego, nieprawidłowa elastyczność skóry i nieprawidłowy tor oddychania. Ocena odwodnienia na podstawie objawów klinicznych jest jednak nieprecyzyjna, a zgodność oceny pomiędzy lekarzami mała lub umiarkowana. Stąd próby opracowania skali oceny odwodnienia przydatnej w praktyce klinicznej. Wiarygodność klinicznej skali odwodnienia CDS (clinical dehydration scale) potwierdzono w badaniach naukowych i uwzględniono ją w cytowanych zaleceniach. Należy ją jednak stosować łącznie z innymi kryteriami.

Analizie poddano również inne popularne skale oceny odwodnienia – skalę WHO i Goerelick, a także oceniano przydatność badania USG w ocenie stopnia odwodnienia. Według autorów wprowadzenie skali do oceny stopnia odwodnienia poprawia dokładność oceny, ale ich zdolność do identyfikacji dzieci z odwodnieniem lub bez jest suboptymalna. Nie znam oddziałów, na których skale oceny odwodnienia stosuje się rutynowo. Mam wrażenie, że warto się pokusić o ich wprowadzenie celem oceny ich przydatności w codziennej praktyce.

Piśmiennictwo

1. Freedman S.B., Vandermeer B., Milne A.: Diagnosing clinically significant dehydration in children with acute gastroenteritis using noninvasive methods: a meta-analysis. J. Pediatr., 2015; 166 (4): 908–916
2. Jauregui J., Nelson D., Choo E. i wsp.: External validation and comparison of three pediatric clinical dehydration scales. PLoS One, 2014; 9 (5): e95 739