Toksoplazmoza to bardzo częsta, odzwierzęca choroba pasożytnicza, przenoszona drogą pokarmową, czyli przez jedzenie, napoje lub brudne ręce. Jednak ryby nie stanowią źródła zarażenia tym pasożytem, a ostra biegunka nie jest typowym objawem tej choroby. Najczęstszym źródłem zarażenia Toxoplasma gondii jest żywność – przede wszystkim surowe mięso zwierząt, na przykład świń, dzików i owiec, które zawiera otorbione pasożyty (torbiele rzekome). Do zakażenia może także dojść po spożyciu surowych jarzyn skażonych kałem kotów zawierającym oocysty. Obróbka cieplna (np. gotowanie lub smażenie) i głębokie mrożenie zabija pasożyty (zarówno oocysty, jak i torbiele rzekome). Spożywanie żywności niepoddanej obróbce cieplnej, czyli próbowanie surowego mięsa podczas przygotowywania potraw lub spożycie surowych jarzyn bez obierania ze skórki, jest ryzykowane. Szacuje się, że w około 70% przypadków do rozwoju nabytej toksoplazmozy dochodzi w wyniku spożycia skażonego mięsa, przede wszystkim wieprzowiny, jagnięciny lub dziczyzny. U zdrowych osób nabyta toksoplazmoza zwykle przebiega bezobjawowo. Niecharakterystyczne objawy (tj. gorączka z powiększeniem węzłów chłonnych – zespół mononukleozy) występują rzadko i ustępują samoistnie. Choruje się na nią raz w życiu, co oznacza, że kobiecie, która przebyła toksoplazmozę przed ciążą, w trakcie ciąży nie grozi już zarażenie T. gondii. Toksoplazmoza nabyta jest groźna dla kobiet ciężarnych oraz osób z upośledzoną odpornością (np. po leczeniu nowotworów lub zakażonych HIV).
Objawy ze strony przewodu pokarmowego u opisanego dziecka sugerują zakażenie żołądkowo-jelitowe. Najczęstszą przyczyną ostrej biegunki pozostają zakażenia wirusowe, w tym wywołane przez rotawirusy i norowirusy. Zgodnie z obowiązującymi zaleceniami ESPGHAN u większości dzieci z ostrą biegunką badania mikrobiologiczne nie wnoszą istotnych informacji. Ich wykonanie można natomiast rozważyć u dzieci chorych przewlekle, z bardzo nasilonymi objawami lub utrzymującymi się przez >14 dni.
Badania serologiczne w kierunku toksoplazmozy powinno się natomiast wykonać u każdej kobiety w ciąży, niezależnie od występowania objawów. Zgodnie z obowiązującym prawem (p. Rozporządzenie MZ z dnia 20 września 2012 r. w sprawie standardów postępowania oraz procedur medycznych przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem), lekarz powinien każdej pacjentce w ciąży zaproponować wykonanie badania w kierunku toksoplazmozy do 10. tygodnia ciąży oraz w razie ujemnego wyniku ponownie między 21. a 26. tygodniem ciąży.
Podsumowując, kobiety w ciąży powinny wykonać badania serologiczne w kierunku toksoplazmozy w ciągu pierwszych 10 tygodni ciąży oraz w razie ujemnego wyniku między 21. a 26. tygodniem. Należy także pamiętać o przestrzeganiu higieny, w tym myciu rąk przed jedzeniem, oraz unikaniu spożywania surowego mięsa, sałat i innych surowych jarzyn, które mogą być skażone kałem kotów. Najczęstszą przyczyną ostrej biegunki u dzieci w Polsce są zakażenia wirusowe, w tym przede wszystkim wywołane przez rotawirusy i norowirusy. Znacznie rzadziej przyczyną ostrych objawów za strony przewodu pokarmowego jest zakażenie bakteryjne, w tym wywołane przez enteropatogenne E. coli, Salmonella, Campylobacter, Yersinia i Listeria.
Piśmiennictwo
Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek,
zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.
Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.
Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej