Jakie są kryteria diagnostyczne celiakii i aktualny algorytm postępowania diagnostycznego?

Nie opracowano pojedynczego testu diagnostycznego, na podstawie którego można jednoznacznie wykluczyć rozpoznanie celiakii lub je potwierdzić. Diagnostyka jest miarodajna tylko w przypadku jej poprzedzenia dostatecznie długą ekspozycją na gluten (bez glutenu nie ma celiakii!). Według wytycznych NICE rozpoczęcie diagnostyki należy poprzedzić codziennym spożywaniem przynajmniej 1 posiłku z zawartością glutenu co najmniej przez 6 tygodni.

Aktualne (2012) algorytmy postępowania diagnostycznego opracowane przez ESPGHAN przedstawiono na rycinie 1. i 2. Warto zwrócić uwagę na dwa zagadnienia.

• Wyróżniono dwie populacje: (1) chorych z objawami klinicznymi charakterystycznymi dla celiakii (ze strony przewodu pokarmowego lub poza nim) oraz (2) osoby z grupy ryzyka zachorowania na celiakię (np. chorzy na cukrzycę typu 1, z zespołem Downa).

• U chorych z objawami klinicznymi charakterystycznymi dla celiakii, u których dodatkowo stwierdzono obecność przeciwciał przeciwko tTG (10 razy powyżej górnej granicy normy), obecność EMA oraz dodatni wynik badania genetycznego (wszystko razem), można rozważyć odstąpienie od wykonania biopsji jelita cienkiego. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. Husby S., Koletzko S., Korponay-Szabó I.R. i wsp., The ESPGHAN Working Group on Coeliac Disease Diagnosis: ESPGHAN guidelines for the diagnosis of coeliac disease in children and adolescents. An evidence-based approach. J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr., 2012; 54: 136–160
2. Richey R., Howdle P., Shaw E., Stokes T., Guideline Development Group: Recognition and assessment of coeliac disease in children and adults: summary of NICE guidance. BMJ, 2009; 338: 1684. doi: 10.1136/bmj.b1684 (errata: BMJ, 2009; 338: doi: 10.1136/bmj.b2351)