Jak długo matka często ulewającego niemowlęcia powinna stosować dietę eliminacyjną?

dr hab. n. med. Andrea Horvath
Klinika Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Pytanie nadesłane do Redakcji

Po wprowadzeniu diety bezmlecznej u matki 3-miesięcznego niemowlęcia karmionego wyłącznie piersią, które często i obficie ulewało, uzyskano wyraźne zmniejszenie częstości regurgitacji. Jak długo matka powinna stosować taką dietę? Czy po pewnym czasie (np. 4 tyg.) zastosować prowokację i wprowadzić do diety matki produkty mleczne? Czy matka na diecie eliminacyjnej może spożywać mleko sojowe i inne produkty soi? Mimo reakcji krzyżowych z kazeiną, większość dzieci z alergią na białka mleko krowiego dobrze toleruje produkty sojowe.

Odpowiedź

Rozważając szeroką i często – zwłaszcza w pierwszych miesiącach życia – nieswoistą manifestację kliniczną alergii na białka mleka krowiego (BMK), można – także w przypadku małego ulewającego niemowlęcia – podejrzewać takie rozpoznanie.

W praktyce jednak rzadko się zdarza, aby niegroźne ulewania i/lub regurgitacje u dziecka karmionego piersią były izolowanym objawem alergii na BMK. Refluks jest w tym wieku zjawiskiem fizjologicznym, i jeśli nie towarzyszą mu konsekwencje: m.in. zahamowanie przyrostu masy ciała, bezdechy, nawracające zapalenia dróg oddechowych, nie ma potrzeby wprowadzania żadnych interwencji. Należy natomiast spokojnie wyjaśnić opiekunom dziecka istotę zjawiska.

Skoro jednak w omawianym przypadku po wprowadzeniu diety bezmlecznej u matki karmiącej nastąpiła zdecydowana poprawa kliniczna i zmniejszenie liczby ulewań u dziecka, proponuje od razu wykorzystać ten fakt i podjąć próbę rozszerzenia diety matki! Próba prowokacji powinna być najbardziej wiarygodnym dowodem na potrzebę stosowania diety eliminacyjnej u kobiety karmiącej lub rezygnację z jej kontynuacji.

Planując rozszerzanie diety u pacjentów z alergią na BMK, należy pamiętać, że zaczyna się od wprowadzania w pierwszej kolejności BMK poddanych intensywnej obróbce termicznej (produkty pieczone, np. biszkopt, następnie gotowane, np. pudding) – białka poddane denaturacji tracą bowiem częściowo swoją alergenność i w mniejszym stopniu narażają chorego na ewentualne objawy kliniczne, dając jednocześnie możliwość rozwoju tolerancji. Następnie wprowadza się sery i produkty fermentowane, a na samym końcu – przy dobrej tolerancji wcześniejszych prób rozszerzenia diety – pełne mleko krowie.

Jedynie nagłe zaostrzenie objawów daje podstawy do kontynuacji restrykcyjnej diety bezmlecznej u matki. Mleko to przede wszystkim źródło białka i wapnia – zapotrzebowanie na oba składniki w okresie karmienia jest u matki szczególnie duże, dlatego decyzji o kontynuacji diety bezmlecznej, która nie ogranicza się przecież jedynie do eliminacji mleka w pełnej postaci, ale także wszelkich produktów mogących zawierać w swym składzie BMK, powinna towarzyszyć konsultacja dietetyczna. Do czasu konsultacji należy podawać matce preparaty farmakologiczne w celu zaspokojenia jej zapotrzebowania na wapń.

Mleko sojowe ma swoisty smak, który nie musi być akceptowany przez matkę karmiącą, dlatego biorąc pod uwagę dodatkowe ryzyko wystąpienia reakcji krzyżowych, nie widzę potrzeby prowokacji mlekiem sojowym. W pierwszej kolejności proponuję rozszerzenie diety o BMK. (2015)

Piśmiennictwo

  1. Luyt D., Ball H., Makwana N., Green M.R., Bravin K., Nasser S.M., Clark A.T.; Standards of Care Committee (SOCC) of the British Society for Allergy and Clinical Immunology (BSACI). BSACI guideline for the diagnosis and management of cow's milk allergy. Clin. Exp. Allergy, 2014; 44 (5): 642–672
  2. Vandenplas Y., Rudolph C.D., Di Lorenzo C., Hassall E., Liptak G., Mazur L., Sondheimer J., Staiano A., Thomson M., Veereman-Wauters G., Wenzl T.G., North American Society for Pediatric Gastroenterology Hepatology and Nutrition, European Society for Pediatric Gastroenterology Hepatology and Nutrition: Pediatric gastroesophageal reflux clinical practice guidelines: joint recommendations of the North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (NASPGHAN) and the European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (ESPGHAN). J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr., 2009; 49 (4): 498–547

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Placówki

Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.

Doradca medyczny

Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej