Czy przytoczone w jednej z odpowiedzi wskazanie do zastosowania glikokortykosteroidów w chorobie Kawasaki można uznać za obowiązujące w Polsce i zasadne?

Pytanie nadesłane do redakcji

Czy przytoczone w jednej z odpowiedzi wskazanie do zastosowania glikokortykosteroidów w chorobie Kawasaki można uznać za obowiązujące w Polsce i zasadne? W Japonii wykazano dużą przydatność skali Kobayashi w przewidywaniu odpowiedzi na dożylne immunoglobuliny. W Europie obraz choroby jest nieco inny niż w Japonii. Czy tę skalę można wykorzystywać również w Europie?

Odpowiedź

Odpowiedź stanowi uzupełnienie odpowiedzi na pytanie: Jakie obowiązują kryteria włączenia glikokortykosteroidów do leczenia dziecka z chorobą Kawasaki?

Pierwotna odpowiedź na powyższe pytanie miała na celu sformułowanie prostych i praktycznych klinicznie kryteriów włączenia glikokortykosteroidów (GKS) w chorobie Kawasaki. Czytelnik zainteresowany tematem szybko odkryje, że nie ma aktualnych rekomendacji EULAR/PReS czy ACR dotyczących zastosowania GKS w leczeniu choroby Kawasaki. Czy GKS stosować zatem jako:

• lek trzeciego wyboru co najmniej po dwóch nieefektywnych dożylnych wlewach immunoglobulin? (IVIG; zalecenia AHA 20041)

• wyłączny lek drugiego wyboru? (Ghelani S.J. i wsp.2)

• rutynowy lek stosowany równocześnie z wlewem IVIG? (sprzeczne wyniki badań np. Inoue Y. i wsp.,3 Newburger J.W. i wsp.4)

• leki pierwszego wyboru w wybranych przypadkach, w pozostałych jako leki drugiego wyboru? Ten sposób postępowania rekomenduje Japońskie Towarzystwo Kardiologów Pediatrycznych.5

Do czasu opublikowania jednoznacznych europejskich zaleceń można się kierować wynikami metaanaliz, badań z randomizacją oraz wytycznymi pozaeuropejskimi, a każdą decyzję podejmować indywidualnie.

Chciałbym zauważyć, że pierwotnie sformułowana przeze mnie odpowiedź na pytanie (p. Jakie obowiązują kryteria włączenia glikokortykosteroidów do leczenia dziecka z chorobą Kawasaki?) nie zawiera wyłącznie odniesienia do wartości skali Kobayashi, a uwzględnia również inne elementy kliniczne. Podkreślam, że słowo „rozważyć” oznacza możliwość zastosowania GKS, a nie zalecenie/konieczność ich zastosowania w charakterze leków pierwszego wyboru. Chciałbym jednak zwrócić uwagę, że cytowane przeze mnie zalecenia5 przywołują również czołowi europejscy eksperci, w tym prof. S. Ozen, należąca do największych europejskich autorytetów w dziedzinie zapaleń naczyń u dzieci. W artykule Vasculitis in children6 autorzy z Anglii i Turcji przytaczają zalecenia cytowane przeze mnie w odpowiedzi na powyższe pytanie i nie ograniczają zaleceń do terytorium Japonii.

Piśmiennictwo

1. Newburger J.W., Takahashi M., Gerber M.A. i wsp.: Diagnosis, Treatment, and Long-Term Management of Kawasaki Disease. Circulation, 2004; 110: 2747–2771
2. Ghelani S.J., Pastor W., Parikh K.: Demographic and treatment variability of refractory kawasaki disease: a multicenter analysis from 2005 to 2009. Hosp. Pediatr., 2012; 2: 71–76
3. Inoue Y., Okada Y., Shinohara M. i wsp: A multicenter prospective randomized trial of corticosteroids in primary therapy for Kawasaki disease: clinical course and coronary artery outcome. J. Pediatr., 2006; 149: 336–341
4. Newburger J.W., Sleeper L.A., McCrindle B.W. i WSP.: Randomized trial of pulsed corticosteroid therapy for primary treatment of Kawasaki disease. N. Engl. J. Med., 2007; 356: 663–675
5. Research Committee of the Japanese Society of Pediatric Cardiology; Cardiac Surgery Committee for Development of Guidelines for Medical Treatment of Acute Kawasaki Disease. Guidelines for medical treatment of acute Kawasaki disease: report of the Research Committee of the Japanese Society of Pediatric Cardiology and Cardiac Surgery (2012 revised version). Pediatr. Int., 2014; 56: 135–158
6. Eleftheriou D., Batu E., Ozen S. i wsp.: Vasculitis in children. Nephrol. Dial. Transplant., 2015; 30: 94–103