Jakie jest postępowanie w wysiękowym zapaleniu ucha? Kiedy pediatra powinien skierować dziecko do laryngologa?

01-01-2014
dr hab. n. med. Bożena Skotnicka
Klinika Otolaryngologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku

WZUŚ przebiega z obecnością płynu za niezmienioną błoną bębenkową i niedosłuchem przewodzeniowym. Jest to najczęstsza przyczyna niedosłuchu u dzieci (szczyt występowania w 2. i 5. rż.), w wyniku którego może dochodzić do upośledzenia zdolności poznawczych i rozwoju mowy oraz zaburzeń zachowania. Długo utrzymujące się lub nawracające zmiany wysiękowe mogą prowadzić także do zmian strukturalnych błony bębenkowej, rozwoju tzw. kieszeni retrakcyjnych, a w konsekwencji rozwoju zarostowego i przewlekłego zapalenia ucha środkowego z perlakiem. Obecność wysięku w uchu środkowym jest częsta, dotyczy aż 85% populacji dziecięcej (przynajmniej jeden epizod WZUŚ) i ma dużą tendencję do samoistnego ustępowania (jedynie u 10% dzieci utrzymuje się >3 mies., śr. czas utrzymywania się zmian wysiękowych wynosi 6–10 tygodni). Kilkudniowy wysięk w uchu środkowym może towarzyszyć infekcji górnych dróg oddechowych. Podstawą rozpoznania WZUŚ są zmiany obserwowane w badaniu otoskopowym oraz wyniki oceny audiologicznej. Dziecko z podejrzewanym lub rozpoznanym WZUŚ należy skierować do laryngologa (w Polsce dobry dostęp), ponieważ podstawą decyzji o leczeniu chirurgicznym i założeniu drenażu wentylacyjnego jest potwierdzone stałe utrzymywanie się wysięku przez >3 miesiące (obustronnego) i stopnień niedosłuchu (próg słuchu w częstotliwościach: 0,5; 1; 2; 4 kHz 25–30 dB lub niższy w lepszym uchu). Wykonuje się także badanie tympanometryczne. Jednoznaczne określenie czasu stałego utrzymywania się zmian wysiękowych, stopnia niedosłuchu (badanie otoskopowe, tympanometria, audiometryczne) i obecności zmian błony bębenkowej (kieszenie retrakcyjne) pozwala maksymalnie zobiektywizować wskazania do interwencji chirurgicznej.

Zwiększone ryzyko WZUŚ występuje u dzieci z zespołem Downa i z rozszczepem podniebienia, dlatego dzieci te powinny być objęte stałą opieką laryngologiczną.

W okresie 3-miesięcznej „aktywnej obserwacji” WZUŚ postępowaniem z wyboru jest przedmuchiwanie trąbek słuchowych (p. pyt.). Nie potwierdzono natomiast skuteczności leczenia farmakologicznego w WZUŚ. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

  1. Khanna R., Lakhanpaul M., Bull P.D.; Guideline Development Group: Surgical management of otitis media with effusion in children: summary of NICE guidance. Clin. Otolaryngol., 2008; 33 (6): 600–605
  2. Rosenfeld R.M., Schwartz S.R, Pynnonen M.A. i wsp.: Clinical practice guideline: Tympanostomy tubes in children. Otolaryngol. Head Neck Surg., 2013; 149 (1 Suppl): S1–S35

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Placówki

Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.

Doradca medyczny

Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej