Istnieje pogląd, że jedną z przyczyn wad wymowy jest „zbyt długie używanie smoczka”. Co oznacza to określenie? Czy chodzi o liczbę godzin w ciągu doby, czy wiek, do którego dziecko używa smoczka?

Nie ustalono dopuszczalnej liczby godzin używania smoczka w zależności od wieku dziecka. Pogląd przytoczony w pytaniu najczęściej wygłaszają stomatolodzy i dziecięcy ortodonci. Nie ma jednoznacznych danych potwierdzających tę teorię. Jednak z punktu widzenia logopedy istotne jest ustalenie, czy chodzi o alternatywne karmienie pokarmem z butelki ze smoczkiem, czy też o używanie tzw. pustych smoczków do uspokojenia dziecka. W obu przypadkach może się rozwinąć wada wymowy i zgryzu, zwłaszcza gdy niemowlę prezentuje nieprawidłowy wzorzec ssania, niezależny od jakości smoka, gdy smok jest nieprawidłowo dobrany do możliwości dziecka, wywołując nieprawidłowe reakcje, gdy nauka ssania u noworodka przebiega nieprawidłowo lub możliwości ssania są osłabione ze względu na stan neurologiczny i/lub krążeniowo-oddechowy dziecka. Współczesne podejście do ssania coraz bardziej skupia się na jakości ruchu, a nie na efektywności karmienia rozumianej jako szybkość przepływu mleka. Pokarm z butelki słabiej pobudza mięśnie twarzy i mięsień okrężny warg, gdyż aktywizuje głównie mięśnie policzkowe, a także uniemożliwia pionizację języka. Przedłużone karmienie butelką może sprzyjać występowaniu dysfunkcji oddychania, zaburzać prawidłowy rozwój gryzienia, żucia i artykulacji, a także doprowadzić do powstania parafunkcji (ssanie nieodżywcze palca lub smoczka-uspokajacza).

Z drugiej strony, niejednokrotnie odpowiednio użyty i dobrany smoczek pomaga w poprawie techniki karmienia naturalnego. Ważna jest prawidłowa ocena, kiedy dziecko jest gotowe do podjęcia karmienia doustnego, co będzie z pożytkiem dla profilaktyki nieprawidłowości funkcjonalno-rozwojowych w zakresie zaburzeń karmienia, wad wymowy i wad ortodontycznych. Rozwój funkcji motorycznych następuje według określonej kolejności i kolejnych etapów, dlatego należy ograniczać stosowanie tzw. smoków uspokajaczy (luty 2014 nowe)

Piśmiennictwo

1. Rządzka M.: Wczesna interwencja logopedyczna u dzieci kontekst diagnostyczny. W: Obrębowski A. (red.): Wprowadzenie do logopedii. Termedia, 2012
2. Winnicka-Makulec E.: Wybór smoka do karmienia butelką – sztuka czy nauka? Standardy Medyczne Pediatria, 2012; t. 1: 81–89