Jaki smoczek należy zalecać do karmienia?

Ssanie ma fundamentalne znaczenie dla rozwoju dziecka, dlatego niewątpliwie noworodki i niemowlęta powinny być karmione piersią.

Jeśli ze względów medycznych takie karmienie jest niemożliwe, należy wybrać inny sposób karmienia dziecka. Cały czas trwają dyskusje na temat optymalnego smoczka do karmienia butelką. Jego wybór należy dokładnie przemyśleć – kształt i budowa powinny umożliwiać swobodne oddychanie i połykanie oraz nie zaburzać naturalnego odruchu ssania.

Optymalny smoczek można wybrać, obserwując reakcję dziecka na dany model. Przy wyborze należy także uwzględnić budowę smoczka, czyli jego główkę i tarczę, ponieważ:

• za wąski smoczek uniemożliwia domknięcie warg i powoduje niekontrolowany wyciek mleka, utrudnia koordynację rytmu ssania, połykania i oddychania, a także powoduje zbyt duże napięcie mięśniowe w stawach żuchwowo-skroniowych

• za miękki utrudnia kształtowanie się rytmu ssania, połykania i oddychania

• za długi lub wkładany do jamy ustnej za głęboko może powodować cofanie się języka, aktywizować reakcję wypychania i wywoływać dyskomfort podczas połykania

• za twardy smoczek lub taki, którego końcówka nie dostosowuje się do zmian w obrębie jamy ustnej, wymaga nadmiernego wysiłku mięśniowego przy ssaniu, co zmniejsza efektywność karmienia i ogranicza wydolność oddechową

• nadmiernie wyprofilowany lub mało elastyczny w części znajdującej się w jamie ustnej może utrudniać ssanie.

Reasumując, nie można jednoznacznie wskazać optymalnego smoczka. Zawsze należy brać pod uwagę specyfikę funkcjonowania danego dziecka (jego warunki anatomiczne) i tak wykorzystywać parametry poszczególnych rodzajów smoczków, aby jakość ssania w jak największym stopniu przypominała jakość uzyskiwaną podczas prawidłowego ssania piersi.

Warto pamiętać, że ssanie pokarmu z butelki słabiej pobudza mięśnie twarzy i mięsień okrężny warg, gdyż aktywizuje głównie mięśnie policzkowe, a także uniemożliwia pionizację języka. W konsekwencji przedłużone pobieranie pokarmu z butelki może sprzyjać pojawieniu się dysfunkcji oddychania, zaburzać prawidłowy rozwój gryzienia, żucia oraz artykulacji, a także doprowadzić do powstania parafunkcji (nieodżywcze ssanie palca lub smoczka–uspokajacza). Najlepszy wiek na „rozstanie” z butelką to 12.–13. miesiąc życia, natomiast już wcześniej, około 6. miesiąca życia, warto rozpocząć naukę picia wody z otwartego kubka.

Piśmiennictwo

1. Winnicka-Makulec E.: Wybór smoka do karmienia butelką – sztuka czy nauka? Stand. Med. Pediatr., 2012; T. 1: 81–89
2. Widmańska E., Tołłoczko M.: Nawyki ssania – jedna z przyczyn wad nabytych. Przegląd Stomatologii Wieku Rozwojowego, 4/1996 i 1/1997
3. Szajewska H., Socha P., Horvath A. i wsp.: Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Stand. Med. Pediatr., 2014; 11: 321–228