Pytanie nadesłane do Redakcji
Czy w ciężkich zaostrzeniach atopowego zapalenia skóry można stosować ogólne glikokortykosteroidy? Jakie są zasady ich stosowania (dawka, czas stosowania, zmniejszanie dawki)? Jakie wiążą się z tym zagrożenia (np. zaostrzenie z odbicia)?
Odpowiedź
Zgodnie z aktualnymi polskimi wytycznymi dotyczącymi leczenia AZS (2015 r.), opracowanymi przez ekspertów Sekcji Dermatologicznej Polskiego Towarzystwa Alergologicznego i Sekcji Alergologicznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, stosowanie systemowych glikokortykosteroidów (sGKS) dopuszczalne jest jedynie w ściśle wyselekcjonowanych przypadkach zaostrzeń AZS, głównie u pacjentów dorosłych. Leczenie prowadzi się przez okres 1 tygodnia. Niestety to jedyne informacje na ten temat dostępne w polskim konsensusie.
Natomiast według dostępnych danych europejskich i amerykańskich (w tym dokumentów, na podstawie których sformułowano zalecenia polskie) postępowanie w takich przypadkach wygląda następująco.
Cechujące się silnym działaniem zapalnym sGKS mogą być wyjątkowo stosowane u dzieci z ciężką postacią AZS podczas nasilonego zaostrzenia choroby, ponieważ szybko „przełamują” ciężkie zaostrzenie i redukują świąd.
Można stosować:
dożylnie metyloprednizolon w dawce 20 mg/kg mc. na dobę przez 3 dni
doustnie prednizon w dawce 0,75–1 mg/kg mc. na dobę przez 7–10 dni w stopniowo redukowanej dawce.
Dostępne badania prowadzone na niewielkich grupach dzieci dotyczyły stosowania w zaostrzeniach AZS dipropionianu beklometazonu, flunizolidu i metyloprednizolonu. Dane dotyczące powszechnie stosowanego w populacji pediatrycznej prednizolonu nie są dostępne.
sGKS nie są natomiast zalecane do indukowania stałej remisji i w przewlekłej terapii. Dobrze udokumentowano działania niepożądane takiego postępowania; są to: zaburzenia wzrastania, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, osteoporoza, zaniki skóry, zaćma, limfopenia. Należy również podkreślić, że nawet po krótkim, kilkudniowym stosowaniu sGKS obserwowano nasilone nawroty choroby („efekt z odbicia”). Dodatkowo nawet krótkotrwałe leczenie sGKS może prowadzić do wytworzenia się uzależnienia od sGKS już po kilkukrotnym ich zastosowaniu u dzieci.
Podsumowując: nie zaleca się długoterminowego leczenia dzieci sGKS z uwagi na efekty uboczne przewlekłej steroidoterapii systemowej. Krótkoterminowe ich podawanie może przynieść pewne korzyści, ale z powodu dyskusyjnej skuteczności, ryzyka kolejnego nawrotu lub pogorszenia choroby i nieuniknionego w dłuższej perspektywie czasu pojawienia się efektów ubocznych sGKS nie są leczeniem pierwszego wyboru u większości dzieci z ciężką postacią AZS. Mogą być zastosowane w sytuacjach wyjątkowych, tj. w nagłych, bardzo ciężkich zaostrzeniach.
Piśmiennictwo
Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek,
zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.
Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.
Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej